Việt Nam có tiềm năng to lớn để phát triển trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ nếu biết cách tận dụng cơ hội, đẩy mạnh nghiên cứu cơ bản, mở rộng hợp tác quốc tế và tạo môi trường tự do cho các nhà khoa học. Đây là những khuyến nghị từ các chuyên gia quốc tế dựa trên kinh nghiệm phát triển khoa học không gian của các nước tiên tiến.
Tại tọa đàm ‘Đưa công nghệ vũ trụ trở thành động lực phát triển mới’ do Báo Tiền Phong tổ chức, TS Nguyễn Lương Quang, chuyên gia đến từ Viện Năng lượng nguyên tử và năng lượng thay thế (CEA Paris-Saclay, Pháp), đã chia sẻ về kinh nghiệm chuyển đổi từ nghiên cứu hạt nhân sang thiên văn học tại Saclay. Ban đầu, việc phát triển bộ cảm biến để theo dõi lò phản ứng hạt nhân đã mở ra cơ hội cho các nhà khoa học linh hoạt chuyển hướng công nghệ để quan sát bầu trời. Từ nền tảng siêu dẫn, Saclay đã tiến tới công nghệ lượng tử và thương mại hóa sản phẩm thông qua hợp tác với các startup và tập đoàn.
TS Quang cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chia sẻ mã nguồn mở trong nghiên cứu. Ở các nước phát triển như Pháp hay Canada, các nhóm nghiên cứu nhận tài trợ từ ngân sách bắt buộc phải cung cấp mã nguồn mở để các công ty có thể tham gia cùng phát triển. Điều này không chỉ thúc đẩy sự phát triển của công nghệ mà còn mở ra cơ hội hợp tác giữa các nhà nghiên cứu và doanh nghiệp.
Tuy nhiên, TS Nguyễn Trọng Hiền, chuyên gia từ Cơ quan Hàng không Vũ trụ Hoa Kỳ (NASA), lại cho rằng rào cản lớn nhất của Việt Nam hiện nay là vấn đề quản lý và cơ chế. Nếu không trao sự tự do cho các nhà nghiên cứu, thì rất khó để phát triển khoa học một cách thực chất. Ông Hiền cũng chỉ ra rằng điểm mạnh lớn nhất của Việt Nam chính là con người, và để thu hút nhân tài, Việt Nam cần một môi trường thông thoáng, tự do.
Nhiều trí thức Việt Nam ở nước ngoài muốn về nước nhưng chưa về vì họ không thấy môi trường phù hợp với công việc nghiên cứu. Cơ chế hiện tại chưa thuận lợi để họ cống hiến. Ông Hiền cho rằng mọi công nghệ đột phá đều bắt đầu từ những bước rất nhỏ và xuất phát từ cái có thể làm được, từ sở trường đang có. Do đó, Việt Nam cần tập trung vào xây dựng môi trường nghiên cứu tự do, khuyến khích sự sáng tạo và đổi mới.
TS Quang cũng nhấn mạnh vai trò của việc đầu tư cho vườn ươm startup, các trường chuyên đề và đào tạo thế hệ kế tiếp. Hiện mô hình hợp tác công – tư trong khoa học vẫn còn thiếu vắng tại Việt Nam. Để vươn lên trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ, Việt Nam cần đầu tư đúng trọng tâm, tạo môi trường tự do cho nhà khoa học và đẩy mạnh hợp tác quốc tế. Điều này không chỉ giúp Việt Nam bắt kịp với xu thế phát triển của thế giới mà còn mở ra cơ hội cho các nhà nghiên cứu trong nước tiếp cận với những công nghệ mới, tiên tiến.
Các chuyên gia cũng đồng tình rằng việc xây dựng một môi trường nghiên cứu và phát triển thuận lợi là chìa khóa để Việt Nam phát triển trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ. Điều này đòi hỏi sự tham gia và hỗ trợ từ nhiều phía, bao gồm cả chính phủ, doanh nghiệp và các tổ chức khoa học. Với sự hợp tác và đầu tư đúng hướng, Việt Nam hoàn toàn có thể vươn lên trở thành một cường quốc trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ trong tương lai.
Hiện tại, các chuyên gia đang kỳ vọng vào những bước tiến mới trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ của Việt Nam. Với sự nỗ lực không ngừng và định hướng phát triển đúng đắn, Việt Nam có thể đạt được những thành tựu đáng kể, góp phần nâng cao vị thế của đất nước trên trường quốc tế. Và để theo dõi thêm nhiều thông tin cập nhật và bài viết chuyên sâu khác, bạn có thể truy cập https://ads.tienphong.vn/ để biết thêm chi tiết.