Trước những tác động từ thuế quan Mỹ, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đang tích cực lên kế hoạch thích ứng, trong đó ưu tiên hàng đầu là tìm kiếm thị trường mới, đặc biệt là trong nhóm xuất khẩu. Theo một báo cáo gần đây của Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV), hơn 51,6% doanh nghiệp xuất khẩu đang tập trung vào việc tìm kiếm thị trường mới để giảm thiểu rủi ro thuế quan. Không chỉ doanh nghiệp xuất khẩu, các doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh trong nước cũng chia sẻ chiến lược tương tự, với 34,9% trong số họ lựa chọn tìm kiếm thị trường mới.
Bên cạnh việc tìm kiếm thị trường mới, các doanh nghiệp Việt Nam cũng có xu hướng tăng cường nội địa hóa chuỗi sản xuất và đa dạng hóa nguồn cung nguyên liệu đầu vào từ các đối tác khác. Điều này nhằm giảm sự phụ thuộc vào một thị trường cụ thể và tăng tính linh hoạt trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo, dịch vụ, nông-lâm và thủy sản đang tích cực tìm kiếm thị trường ngoài Mỹ. Ngược lại, các công ty xây dựng có xu hướng chờ đợi và tập trung hơn vào giải pháp nội địa hóa chuỗi sản xuất.
Thực tế, từ tháng 4, một số doanh nghiệp như SK Foods đã chủ động lập kế hoạch chuyển dịch thị trường xuất khẩu sang các nước như EU, Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore, UAE. Kết quả khảo sát cho thấy các doanh nghiệp các ngành đều đánh giá rằng họ chịu tác động khá nghiêm trọng từ chính sách thuế đối ứng của Mỹ.
Với lợi thế đa dạng thị trường nhờ 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) với hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ, cùng 70 cơ chế hợp tác song phương, Việt Nam có nhiều tiềm năng để mở rộng thị trường xuất khẩu. Để hỗ trợ doanh nghiệp trong việc tìm kiếm thị trường mới, các doanh nghiệp kiến nghị Chính phủ đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, mở rộng đàm phán FTA với các nước tiềm năng khác.
Không chỉ vậy, việc phát triển công nghiệp phụ trợ trong nước cũng được đánh giá là cần thiết để giảm sự phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu và linh kiện nhập khẩu. Các doanh nghiệp cũng khuyến nghị các cơ chế hỗ trợ cho hoạt động dịch chuyển chuỗi cung ứng hoặc mở rộng thị trường xuất khẩu ngoài Mỹ, Trung Quốc.