Trong giai đoạn từ năm 2003 đến 2021, các hệ sinh thái trên Trái đất đã trải qua một sự chuyển biến đáng kể. Nghiên cứu mới được thực hiện bởi Đại học Duke và công bố trên tạp chí Nature Climate Change cho thấy, trong khi thực vật trên đất liền phát triển mạnh mẽ, thì thực vật biển lại suy giảm đáng kể.
Theo nghiên cứu, cây cối trên đất liền đã gia tăng khả năng quang hợp nhờ vào khí hậu ấm hơn và lượng mưa nhiều hơn, đặc biệt tại các vùng ôn đới và vĩ độ cao. Trong giai đoạn này, lượng carbon do thực vật trên đất liền hấp thụ đã tăng thêm 0,2 tỷ tấn mỗi năm. Sự gia tăng này có thể được lý giải bởi việc khí hậu ấm lên đã kéo dài mùa sinh trưởng tại các khu rừng ôn đới và vùng rừng taiga ở Bắc bán cầu, tạo điều kiện cho cây cối hấp thụ nhiều carbon hơn.
Ngược lại, các loài tảo biển, chủ yếu ở vùng biển nhiệt đới và cận nhiệt đới, đã bị giảm khả năng quang hợp với mức giảm khoảng 0,1 tỷ tấn mỗi năm. Nguyên nhân chính của sự suy giảm này là do nước biển ấm lên khiến nguồn dinh dưỡng bị hạn chế. Sự sụt giảm khả năng quang hợp của thực vật biển tại các vùng nhiệt đới có thể làm suy yếu chuỗi thức ăn tại những khu vực này, gây ảnh hưởng xấu tới đa dạng sinh học, ngành đánh bắt thủy sản và kinh tế địa phương.
Kết quả cuối cùng là các hệ sinh thái trên đất liền đã chiếm ưu thế, dẫn đến lượng carbon được hấp thụ toàn cầu tăng trung bình 0,1 tỷ tấn mỗi năm từ 2003 đến 2021. Sự gia tăng này không chỉ giúp ổn định khí hậu mà còn đóng vai trò then chốt trong việc cung cấp lương thực, sợi vải và các tài nguyên sinh học khác phục vụ con người.
Để thực hiện nghiên cứu này, nhóm nghiên cứu đã sử dụng các dữ liệu vệ tinh để đánh giá mức độ quang hợp toàn cầu và phân tích nhiều yếu tố môi trường như nhiệt độ không khí và mặt biển, lượng mưa và độ sâu lớp nước hỗn hợp ở đại dương. Việc tiếp tục giám sát dài hạn cả hệ sinh thái trên đất liền và đại dương là cần thiết để hiểu rõ hơn về xu hướng tương lai, tìm ra các biện pháp ứng phó phù hợp và đảm bảo sự cân bằng bền vững của các hệ sinh thái trước những thách thức môi trường toàn cầu ngày càng gia tăng.
Nếu tình trạng này kéo dài, khả năng hấp thụ carbon ở các khu vực nhiệt đới có thể bị suy giảm nghiêm trọng, khiến tác động của biến đổi khí hậu càng trầm trọng hơn. Do đó, các nhà khoa học nhấn mạnh sự cần thiết phải có các biện pháp bảo vệ và quản lý bền vững các hệ sinh thái, đặc biệt là các khu rừng ôn đới và vùng rừng taiga tại các vĩ độ cao ở Bắc bán cầu, cũng như các vùng biển nhiệt đới và cận nhiệt đới.