Thị trường lao động Việt Nam đang phải đối mặt với một tình huống nghịch lý: hàng nghìn người lao động bị sa thải trong khi nhiều doanh nghiệp vẫn đang thiếu nhân sự nghiêm trọng. Theo báo cáo quý 2/2025 của Vieclam24h, gần 3.000 người tham gia khảo sát đã cung cấp một bức tranh toàn diện về tình trạng tâm lý người lao động và sự gián đoạn kết nối giữa cung – cầu lao động trên thị trường.
Trong nửa đầu năm 2025, các ngành công nghệ và bán lẻ trên toàn cầu đã chứng kiến sự cắt giảm lao động đáng kể, với 72.000 lao động bị cắt giảm trong ngành công nghệ và hơn 64.000 việc làm bị mất trong ngành bán lẻ. Tại Việt Nam, hơn 2.500 nhân sự ngân hàng đã bị tinh giản và nhiều khu công nghiệp cũng báo cáo về việc cắt giảm quy mô lớn trong các ngành dệt may, da giày và điện tử. Những con số này cho thấy xu hướng cắt giảm lao động (layoff) đang trở thành một chiến lược dài hạn của nhiều doanh nghiệp, không chỉ giới hạn trong các đợt khủng hoảng ngắn hạn.
Tâm lý bất ổn đang làm đứt gãy mối liên kết giữa người lao động và doanh nghiệp. Gần 43,3% người lao động cho biết họ đang gánh thêm công việc, trong khi 42,8% lo sợ sẽ là người tiếp theo bị sa thải. Gần 30% người lao động đã mất niềm tin vào tổ chức và 27,3% cảm thấy giảm động lực làm việc.
Báo cáo cũng chỉ ra rằng 77,4% doanh nghiệp được khảo sát cho biết tình hình tuyển dụng đang khó khăn hơn so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, khó nhất là nhóm nhân viên chính thức và thực thi (84,7%), tiếp theo là nhóm chuyên viên, cấp trung và trưởng nhóm (66,1%). Trong khi đó, 72,7% người lao động mất việc đã quay lại tìm việc, nhưng chỉ 24,7% tìm được công việc phù hợp trong thời gian ngắn.
Người lao động lớn tuổi và lao động phổ thông đang chịu thiệt thòi nặng nề trong tình hình này. Nhóm tuổi 45-54 là đối tượng bị cắt giảm nhiều nhất với tỷ lệ 9,5%, nhưng chỉ có 4,1% được giữ lại. Nhóm trên 55 tuổi gần như không còn hiện diện trong lực lượng được giữ lại. Lực lượng lao động trẻ cũng thiếu cơ hội gia nhập thị trường khi chỉ 23,4% doanh nghiệp có kế hoạch tuyển dụng sinh viên mới tốt nghiệp hoặc thực tập sinh.
Kỳ vọng lệch pha giữa người lao động và doanh nghiệp đang khiến cung – cầu lao động càng khó gặp nhau. Người lao động đang tìm kiếm sự ổn định và các điều kiện làm việc có lợi hơn, trong khi doanh nghiệp lại ưu tiên các biện pháp như tăng kênh tuyển dụng và truyền thông thương hiệu nhà tuyển dụng.
尽管 vậy, báo cáo cũng chỉ ra những tín hiệu tích cực từ người lao động và doanh nghiệp Việt. Thị trường đang hồi phục chậm và mang tính chọn lọc, nhưng 56,2% doanh nghiệp cho biết sẽ mở rộng quy mô nhân sự trong 6 tháng tới. Người lao động Việt Nam thể hiện tinh thần tích cực và khả năng thích nghi nổi bật so với xu hướng chung trên thế giới.
Để thu hẹp khoảng cách giữa người lao động và doanh nghiệp, cả hai phía cần chủ động thay đổi. Khi có sự lắng nghe và điều chỉnh từ cả hai bên, cung và cầu mới có thể vận hành như một thể thống nhất thay vì tiếp tục đứng ở hai đầu không gặp nhau.