Thời gian gần đây, tình trạng lan truyền thông tin thiếu kiểm chứng trên mạng xã hội đang trở nên phổ biến, gây ra sự hoang mang trong dư luận và ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động của các cơ quan nhà nước cũng như quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức và cá nhân. Mới đây, trên mạng xã hội đã xuất hiện thông tin cho rằng nhà máy thủy điện Bản Vẽ,位于 xã Yên Na, tỉnh Nghệ An, đã bị vỡ. Thông tin này đã lan truyền nhanh chóng và khiến hàng trăm hộ dân sống ở các xã hạ du của nhà máy thủy điện hoảng loạn, tìm cách sơ tán lên núi để phòng tránh lũ dâng.

Tuy nhiên, thông tin này đã nhanh chóng được xác minh là sai sự thật. Cơ quan chức năng đã vào cuộc và xử lý nghiêm trường hợp đăng tải thông tin sai sự thật này. Không chỉ dừng lại ở đó, một trường hợp khác cũng đã được báo chí phản ánh, đó là một người phụ nữ tên N, người đã đăng tải thông tin trên mạng xã hội về việc con trai của bà bị giữ tại một đồn biên phòng phía Campuchia. Tuy nhiên, lãnh đạo của Bộ đội Biên phòng tỉnh Tây Ninh đã khẳng định rằng không có trường hợp nào như thông tin mà tài khoản Facebook đã đăng tải.

Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng, Trưởng Văn phòng luật Kết Nối, nhận xét rằng việc lan truyền thông tin thất thiệt về việc vỡ đập thủy điện Bản Vẽ đã gây ra sự hoang mang trong dư luận và ảnh hưởng nghiêm trọng đến công tác điều hành và ứng phó của chính quyền địa phương. Ông cũng cho rằng việc tạo ra và phát tán thông tin không có thật, như trường hợp “uống nước sâm rồi tỉnh dậy ở Campuchia”, cũng là một hành vi tiềm ẩn nguy cơ vi phạm pháp luật.

Khoản 1, Điều 8, Luật An ninh mạng 2018, quy định rằng hành vi đưa thông tin sai sự thật lên mạng gây hoang mang dư luận, ảnh hưởng đến hoạt động của cơ quan nhà nước, người thi hành công vụ hoặc xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân là hành vi bị nghiêm cấm. Tại Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP, được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 37 Điều 1, Nghị định 14/2022/NĐ-CP, quy định rằng cá nhân lợi dụng mạng xã hội để cung cấp, chia sẻ thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đến 20.000.000 đồng.

Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng khuyến cáo rằng mạng xã hội là không gian mở nhưng không phải là vùng an toàn pháp lý. Việc đăng tải, chia sẻ thông tin trên mạng là một phần của quyền tự do ngôn luận. Tuy nhiên, bất kỳ quyền nào cũng đi kèm trách nhiệm. Khi hoạt động trên không gian mạng, mỗi người cần ý thức rõ rằng mình phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung đăng tải.

Người dùng mạng xã hội cần tỉnh táo trước mỗi lượt chia sẻ và chỉ nên tiếp nhận thông tin từ các nguồn báo chí chính thống, cổng thông tin của cơ quan nhà nước, hoặc các tổ chức uy tín được pháp luật công nhận. Để kiểm chứng thông tin, người dân có thể tham khảo các nguồn chính thống như Cổng thông tin điện tử Chính phủ, báo chí chính thống, thông báo từ UBND các cấp và cơ quan chuyên môn. Điều này sẽ giúp giảm thiểu rủi ro về việc lan truyền thông tin sai sự thật và đảm bảo an toàn pháp lý cho người dùng.

Bộ Công an đang lấy ý kiến về dự thảo Luật An ninh mạng (sửa đổi), với mục tiêu tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực an ninh mạng. Theo đó, các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ viễn thông, Internet, dịch vụ gia tăng trên không gian mạng tại Việt Nam sẽ phải thực hiện xác thực thông tin người dùng khi đăng ký tài khoản số. Họ cũng phải bảo mật tài khoản và cung cấp thông tin người dùng cho lực lượng chuyên trách bảo vệ an ninh mạng thuộc Bộ Công an khi có yêu cầu.

Một điểm đáng chú ý trong dự thảo luật là các nhà mạng sẽ phải ngăn chặn và gỡ bỏ thông tin, dịch vụ, ứng dụng vi phạm pháp luật trong vòng 24 giờ kể từ khi nhận được yêu cầu. Quy định này nhằm mục đích nhanh chóng loại bỏ các nội dung xấu, độc hại trên mạng internet, bảo vệ người dùng và đảm bảo an ninh mạng.

Bộ Công an cho biết, qua thực tiễn những năm qua, không gian mạng đang đặt ra nhiều nguy cơ mới đối với an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội và quyền lợi hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Các hoạt động tấn công mạng, gián điệp mạng và lộ, mất bí mật nhà nước tại Việt Nam đang diễn ra ngày càng phức tạp.

Trước bối cảnh đó, việc sửa đổi Luật An ninh mạng nhằm thực hiện Nghị quyết số 18/2017 của Trung ương về sắp xếp tổ chức bộ máy. Theo đó, nhiệm vụ bảo đảm an toàn thông tin mạng được chuyển từ Bộ Thông tin và Truyền thông sang Bộ Công an.

Dự kiến, chính phủ sẽ trình Quốc hội xem xét và thông qua dự án Luật An ninh mạng sửa đổi tại kỳ họp thứ 10 vào cuối năm nay. Việc hoàn thiện thể chế và chính sách pháp luật để tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực an ninh mạng được coi là cần thiết và cấp bách. Thông qua các quy định mới, cơ quan chức năng hy vọng sẽ nâng cao hiệu quả bảo vệ an ninh mạng và đảm bảo môi trường mạng an toàn cho người dùng.

Đồng thời, dự thảo luật cũng thể hiện sự quan tâm của nhà nước đến việc bảo vệ thông tin cá nhân của người dùng, cũng như tăng cường trách nhiệm của các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trên mạng. Điều này sẽ giúp đẩy mạnh công tác bảo mật thông tin và xây dựng niềm tin trong môi trường mạng.