Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định Đảng và Nhà nước sẽ tiếp tục nỗ lực hết mình để tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính liệt sĩ, đảm bảo không một liệt sĩ nào bị lãng quên. Sáng ngày 21/7, tại tỉnh An Giang, Thủ tướng đã tham dự lễ viếng, lễ truy điệu và an táng hài cốt liệt sĩ, cùng gặp mặt và tặng quà các Đội tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ của Quân khu 9.

Cùng dự có các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, lãnh đạo các bộ ngành, cơ quan Trung ương và địa phương. Lễ viếng và an táng 81 liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh tại Campuchia và trong nước đã được tổ chức trang nghiêm tại Nghĩa trang liệt sĩ Dốc Bà Đắc. Thủ tướng Phạm Minh Chính và các đại biểu đã bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với những người con ưu tú của Tổ quốc đã anh dũng chiến đấu, hy sinh cho nền hòa bình, độc lập, thống nhất của Tổ quốc.

Thủ tướng cho biết, với tinh thần ‘thà hy sinh tất cả chứ không chịu mất nước, không chịu làm nô lệ’, đất nước ta đã có hơn 1,2 triệu liệt sĩ, trong đó hơn 300.000 liệt sĩ vẫn chưa tìm được đầy đủ thông tin, 175.000 liệt sĩ chưa xác định được nơi hy sinh. Công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ được Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm và xác định rõ là trách nhiệm của các cấp, các ngành, các đơn vị, địa phương và của cả hệ thống chính trị.

Thủ tướng đánh giá cao những nỗ lực, cống hiến của các cán bộ, chiến sĩ Quân khu 9, đã không quản ngại gian khổ, hiểm nguy, lặng thầm lội suối, trèo đèo, băng rừng để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ thiêng liêng mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.

Thủ tướng mong muốn, với truyền thống nhân văn sâu sắc, đạo lý ‘uống nước nhớ nguồn’, ‘ăn quả nhớ người trồng cây’, ‘tình dân tộc, nghĩa đồng bào’, lực lượng tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ sẽ tiếp tục phát huy tinh thần trách nhiệm và những kinh nghiệm đã có, nỗ lực vượt qua mọi khó khăn, thách thức để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

Nhấn mạnh công tác tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính liệt sĩ là nhiệm vụ quan trọng, Thủ tướng khẳng định Đảng và Nhà nước sẽ tiếp tục làm hết sức mình để tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính liệt sĩ, để không một liệt sĩ nào bị lãng quên.

Tóm lại, nỗ lực tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và đòi hỏi sự chung tay của toàn xã hội.

Ngân hàng Gen liệt sĩ: Một nỗ lực nhân văn tìm lại người thân cho hàng nghìn gia đình

Sau một năm hoạt động, Ngân hàng Gen liệt sĩ đã thu nhận hơn 51.000 mẫu ADN từ thân nhân, giúp xác minh danh tính 16 liệt sĩ vô danh. Dự án này là một nỗ lực nhân văn của Chính phủ, Bộ Công an và doanh nghiệp GeneStory, với mục tiêu tìm lại người thân cho hàng trăm nghìn gia đình.

Ngân hàng Gen liệt sĩ được thành lập vào ngày 23.7.2024, với nhiệm vụ sử dụng công nghệ giám định ADN hiện đại để xác minh danh tính của các liệt sĩ. Thông qua việc sàng lọc và đối chiếu ADN của thân nhân với các mẫu hài cốt liệt sĩ chưa xác định được danh tính, ngân hàng gen tiến hành xác minh chính xác danh tính của các liệt sĩ.

Tính đến tháng 7.2025, ngân hàng gen đã tiếp nhận hơn 51.000 mẫu ADN từ thân nhân liệt sĩ tại 34 tỉnh, thành, đạt khoảng 5% mục tiêu quốc gia là 1 triệu mẫu vào năm 2030. Qua đó, hoàn thành phân tích, cập nhật vào cơ sở dữ liệu căn cước hơn 11.000 mẫu. Đặc biệt, tính đến thời điểm hiện tại đã xác định được danh tính 16 trường hợp.

Toàn bộ chi phí liên quan đến việc thu mẫu, phân tích, đối sánh và trả kết quả đều được miễn phí. Nguồn kinh phí thực hiện đến từ sự đóng góp của các doanh nghiệp trên cả nước.

GeneStory, đơn vị xây dựng Ngân hàng Gen liệt sĩ, cho biết ngân hàng được xây dựng hiện đại, bảo mật. Hệ thống hỗ trợ lưu trữ, phân tích chính xác hàng chục nghìn mẫu ADN, chuẩn hóa quy trình thu mẫu, kiểm soát chất lượng và đào tạo kỹ thuật viên.

Đến năm 2030, ngân hàng gen đặt mục tiêu hoàn thành việc thu nhận 1 triệu mẫu ADN từ thân nhân, góp phần xác định danh tính hàng chục nghìn liệt sĩ vô danh, đồng thời phục vụ cho việc quy tập hài cốt và nghiên cứu y học di truyền trong dài hạn.

Dự án không chỉ là một công trình khoa học mang tầm quốc gia, mà còn là biểu tượng cho lòng tri ân sâu sắc của dân tộc Việt Nam với những anh hùng đã ngã xuống vì hòa bình và độc lập của Tổ quốc.

Công nghệ trả lại danh tính cho liệt sĩ

Trong hành trình ‘trả lại tên’ cho các liệt sĩ, mới đây, Mỹ cũng đã bàn giao trang thiết bị, vật tư, hóa chất và quy trình xét nghiệm ADN cho Việt Nam nhằm phục vụ giám định hài cốt chưa định danh trong chiến tranh tại Việt Nam.

GS-TS Chu Hoàng Hà – Phó chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VAST) – cho biết, gần hai năm qua trong quá trình thực hiện giám định hài cốt, các nhà khoa học của Viện Sinh học và các chuyên gia quốc tế đã nỗ lực không ngừng để phát triển, tối ưu hóa và chuyển giao công nghệ phân tích ADN hài cốt liệt sĩ tiên tiến trên nền kỹ thuật giải trình tự thế hệ mới (NGS), dựa trên các chỉ thị SNP phù hợp với điều kiện đặc thù của Việt Nam do phần lớn các mẫu hài cốt đã bị phân hủy nặng sau nhiều thập kỷ trong môi trường nhiệt đới nóng ẩm.

Các kết quả thu được rất đáng ghi nhận: tỷ lệ chiết tách thành công ADN từ các mẫu hài cốt tăng từ 22% lên tới 70% – minh chứng cho một bước tiến quan trọng về công nghệ. Việc giải trình tự gen và phân tích chỉ thị SNP đã mở ra khả năng khớp nối với thân nhân có quan hệ huyết thống xa đến 4 hoặc 5 thế hệ – điều chưa từng đạt được trước đây.

Đây là lần đầu tiên các chuyên gia đã chứng minh được tính khả thi của việc áp dụng công nghệ tiên tiến với nền tảng kỹ thuật SNP-NGS vào công tác giám định ADN hài cốt liệt sĩ Việt Nam.

Việc đầu tư, tiếp nhận và đưa vào vận hành các trang thiết bị phân tích ADN hiện đại đánh dấu một bước tiến quan trọng, giúp các nhà khoa học nâng cao năng lực kỹ thuật và làm chủ hoàn toàn công nghệ. Nhờ đó, quy trình phân tích mẫu hài cốt lâu năm được thực hiện trên quy mô lớn, với độ chính xác cao, mở ra khả năng khớp nối dữ liệu ADN giữa mẫu hài cốt và mẫu thân nhân có quan hệ huyết thống xa đến 4-5 thế hệ.