Một khám phá bất ngờ và thú vị đã được công bố gần đây, liên quan đến sự tồn tại của loài chuột đá Trường Sơn. Được cho là đã tuyệt chủng từ kỷ Miocen, cách đây hơn 11 triệu năm, loài động vật này đã để lại dấu ấn sâu sắc trong cộng đồng khoa học. Mới đây, vào ngày 2-8, các nhà nghiên cứu đã ghi nhận được hình ảnh rõ ràng của loài chuột đá Trường Sơn thông qua hệ thống bẫy ảnh tại Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng.

Ông Phạm Hồng Thái, Giám đốc Ban Quản lý Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, đã xác nhận thông tin này. Theo ông, loài gặm nhấm đặc hữu thuộc họ Diatomyidae này được phát hiện trong môi trường tự nhiên nhờ vào hệ thống bẫy ảnh hiện đại. Việc phát hiện này không chỉ mang lại niềm vui cho cộng đồng khoa học mà còn mở ra những cơ hội mới để nghiên cứu và bảo tồn loài động vật quý hiếm này.

Loài chuột đá Trường Sơn thuộc họ Diatomyidae, một nhóm động vật có kích thước nhỏ đến trung bình, chuyên gặm nhấm các loại thực vật và đôi khi là các loại nấm. Với đặc điểm sinh học và phân loại độc đáo, sự tồn tại của loài này tại Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng đã làm dấy lên những quan tâm đặc biệt về hệ sinh thái và đa dạng sinh học của khu vực.

Việc sử dụng bẫy ảnh trong nghiên cứu và giám sát động vật hoang dã đã trở thành một công cụ hiệu quả trong những năm gần đây. Công nghệ này cho phép các nhà khoa học theo dõi và ghi nhận sự xuất hiện của các loài động vật mà không cần can thiệp trực tiếp vào môi trường sống của chúng. Tại Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, hệ thống bẫy ảnh không chỉ giúp phát hiện loài chuột đá Trường Sơn mà còn đóng góp vào việc bảo tồn và quản lý bền vững hệ sinh thái của vườn quốc gia.

Phát hiện này cũng đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc nghiên cứu và bảo tồn đa dạng sinh học tại Việt Nam. Việc tìm thấy một loài được cho là tuyệt chủng đã mở ra những triển vọng mới cho các nghiên cứu về sự tiến hóa, sinh thái và bảo tồn của loài chuột đá Trường Sơn. Nhóm nghiên cứu hy vọng rằng khám phá này sẽ thu hút sự quan tâm của cộng đồng quốc tế và thúc đẩy các nỗ lực bảo tồn trong tương lai.

Thông tin về loài chuột đá Trường Sơn và các chi tiết liên quan đến phát hiện này có thể được tìm hiểu thêm qua các nguồn tài liệu khoa học và trang web của Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng. Đây là một khám phá thú vị và có ý nghĩa, góp phần vào việc nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của bảo tồn đa dạng sinh học và các nỗ lực nhằm bảo vệ các loài động vật quý hiếm trên toàn thế giới.

Trong khuôn khổ Kỳ họp lần thứ 47 của Ủy ban Di sản Thế giới (UNESCO) tại Paris, Cộng hòa Pháp, một quyết định quan trọng đã được thông qua, liên quan đến việc điều chỉnh ranh giới đáng kể của Di sản Thiên nhiên Thế giới Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng. Di sản này không chỉ được mở rộng sang Vườn quốc gia Hin Nam Nô của Lào mà còn được đổi tên thành ‘Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô’. Quyết định này được dựa trên các tiêu chí (viii), (ix) và (x) về địa chất, địa mạo, hệ sinh thái và đa dạng sinh học.

Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng đã được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng là Danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt vào năm 2009. Trước đó, di sản này đã được UNESCO công nhận là Di sản Thiên nhiên Thế giới vào năm 2003 và lần thứ hai vào năm 2015, với diện tích vùng lõi là 123.326ha và vùng đệm là 220.055ha.

Song song đó, Vườn quốc gia Hin Nam Nô của Lào đã được đề cử UNESCO công nhận là phần mở rộng của Di sản thiên nhiên thế giới Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng. Hồ sơ đề cử này được Chính phủ Lào và Việt Nam thống nhất gửi tới UNESCO vào tháng 2/2024. Sau quá trình thẩm định nghiêm ngặt, Cơ quan tư vấn của UNESCO là Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên quốc tế (IUCN) đã trình quyết định lên Ủy ban Di sản Thế giới tại Kỳ họp lần thứ 47.

Việc điều chỉnh ranh giới này hướng đến mục tiêu bảo vệ và phát huy giá trị của di sản, bao gồm cả hệ sinh thái và đa dạng sinh học. Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô nằm tại điểm giao thoa của dãy núi Annam và vành đai đá vôi Trung Đông Dương, trải rộng qua biên giới Việt Nam và Lào. Khu vực này được xem là khu vực karst quy mô lớn, lâu đời nhất ở châu Á, với sự đa dạng của các hệ sinh thái và cấu trúc ngầm.

Để quản lý hiệu quả di sản này, việc quản lý Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô được đề xuất thông qua 2 bản Kế hoạch quản lý riêng biệt. Sự phối hợp chặt chẽ giữa Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam với Bộ Thông tin, Văn hóa và Du lịch Lào trong công tác nghiên cứu, xây dựng, hoàn thiện hồ sơ đề cử đã được đẩy mạnh trong những năm gần đây.

Đến nay, Việt Nam đã có 9 di sản thế giới được công nhận, trong đó có 2 Di sản thế giới liên tỉnh và 1 Di sản thế giới liên biên giới đầu tiên là Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô. Việc UNESCO công nhận di sản này là hình mẫu trong quản lý di sản thế giới liên biên giới, đóng góp kinh nghiệm thực tiễn vào công tác quản lý di sản thế giới theo Công ước 1972 về Bảo vệ Di sản Văn hóa và Thiên nhiên Thế giới của UNESCO.