Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam vừa ban hành hướng dẫn chi tiết về việc sắp xếp, tinh gọn, và hợp nhất các hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ tại cấp tỉnh và cấp xã. Quá trình này cần đảm bảo các quyền và nghĩa vụ hợp pháp của các tổ chức hội theo quy định của pháp luật, cũng như duy trì tính liên tục trong các nhiệm vụ và hoạt động của họ.

Hướng dẫn nêu rõ rằng việc sắp xếp các hội theo đơn vị hành chính mới cần được thực hiện một cách linh hoạt. Đối với các hội hoạt động ở phạm vi cấp tỉnh hoặc cấp xã có cùng tên, lĩnh vực, và đối tượng hoạt động, khi hợp nhất, tên hội sẽ được giữ nguyên ở cấp tỉnh hoặc xã theo đơn vị hành chính mới. Trong trường hợp một tỉnh hoặc xã có hội hoạt động trong khi tỉnh hoặc xã khác không có hội cùng tên và lĩnh vực hoạt động, hội hoạt động ở tỉnh hoặc thành phố trước khi sáp nhập sẽ tiếp tục hoạt động theo đơn vị hành chính mới.

Bên cạnh đó, việc tinh gọn bộ máy tham mưu giúp việc sẽ được áp dụng ở tất cả các hội quần chúng được Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ. Đối với cấp tỉnh, các hội như Hội Nhà báo, Hội Luật gia, Hội Chữ thập đỏ, Hội Nhà văn, Liên hiệp Khoa học và Kỹ thuật, Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật, Liên hiệp các tổ chức Hữu nghị, Liên minh Hợp tác xã, và Đoàn Luật sư sẽ thực hiện sắp xếp không quá 2 bộ phận tham mưu giúp việc. Các tổ chức hội khác sẽ sắp xếp để chỉ còn một văn phòng hội tham mưu và giúp việc chung.

Về việc hợp nhất các hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ, đối với những tổ chức hội không thống nhất được việc hợp nhất, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh sẽ trình cấp có thẩm quyền để các hội hoạt động theo nguyên tắc tự nguyện, tự quản, và tự đảm bảo kinh phí. Nhà nước sẽ chỉ hỗ trợ kinh phí khi giao nhiệm vụ cụ thể, không giao ổn định hàng năm như hiện nay.

Căn cứ vào tình hình thực tiễn, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ cấp tỉnh sẽ tham mưu cho Ban Thường vụ tỉnh, thành ủy sắp xếp và hợp nhất các tổ chức hội quần chúng có chức năng, nhiệm vụ, đối tượng, tính chất, và nội dung hoạt động tương đồng theo một trong hai phương án được đề xuất.

Về tài chính, trong năm 2025, nguồn ngân sách nhà nước sẽ được sử dụng theo dự toán đã được phê duyệt cho các hội. Từ năm 2026, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh và cấp xã sẽ làm đầu mối chủ trì tập hợp lập dự toán trình cấp có thẩm quyền phê duyệt và phân bổ để các tổ chức hội quần chúng cùng cấp hoạt động.

Danh sách 30 hội do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ cũng đã được ban hành, bao gồm các hội như Liên hiệp các hội Khoa học và kỹ thuật Việt Nam, Liên hiệp các tổ chức Hữu nghị Việt Nam, Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật Việt Nam, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Hội Nhà văn Việt Nam, Hội Nhà báo Việt Nam, Hội Luật gia Việt Nam, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, Hội Chữ thập đỏ Việt Nam, Liên đoàn Luật sư Việt Nam, và nhiều hội khác.

Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam đã tổ chức một hội nghị quan trọng để thu thập ý kiến về đề án sắp xếp và tinh gọn các hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ. Hội nghị này có sự tham gia của lãnh đạo 30 hội quần chúng, các đại biểu đã thảo luận sôi nổi về quan điểm, nguyên tắc, tiêu chí sắp xếp, tinh gọn các hội quần chúng.

Các đại biểu đã tập trung thảo luận về việc phân loại các hội theo nhóm chức năng, nhiệm vụ; quy mô, phạm vi ảnh hưởng; tính đặc thù; khả năng tự chủ về tài chính; và các cam kết quốc tế. Việc sắp xếp, tinh gọn các hội quần chúng được coi là cần thiết để cụ thể hóa các chủ trương của Đảng và đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong giai đoạn hiện nay.

Theo Nghị quyết số 18 ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa 12, Đảng đã xác định rõ: “Rà soát, sắp xếp lại các tổ chức hội, liên hiệp hội; khắc phục tình trạng tổ chức nhiều hội không cần thiết, hoạt động kém hiệu quả hoặc trùng lặp về chức năng, nhiệm vụ; giảm dần và tiến tới chấm dứt cấp kinh phí thường xuyên từ ngân sách Nhà nước cho các hội hoạt động không hiệu quả”.

Tại Hội nghị Trung ương 11 khóa 13, đã thống nhất chủ trương sắp xếp, tinh gọn, hợp nhất tổ chức bộ máy của MTTQ Việt Nam và các đoàn thể chính trị – xã hội, hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ. Theo đó, các tổ chức chính trị – xã hội cùng 30 hội quần chúng sẽ được sắp xếp lại theo mô hình trực thuộc Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, giảm đầu mối, tránh chồng chéo nhiệm vụ và nâng cao hiệu quả hoạt động.

Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Hà Thị Nga cho biết, đề án đã được xây dựng trên tinh thần giảm đầu mối, tinh gọn tổ chức, đổi mới phương thức hoạt động của các hội được Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ. 6 tiêu chí được sử dụng để đánh giá, sắp xếp các hội bao gồm: tính cần thiết theo định hướng chiến lược phát triển đất nước; trùng lắp về chức năng, đối tượng; quy mô hoạt động và phạm vi ảnh hưởng; khả năng tự chủ về tài chính, nhân lực; yếu tố lịch sử và cam kết quốc tế; tính đặc thù của đối tượng quần chúng.

Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam sẽ tiếp thu ý kiến từ hội nghị lần này để hoàn thiện đề án, trình Bộ Chính trị xem xét, quyết định trước ngày 31/8/2025. Mục tiêu là sau khi đề án được phê duyệt, các hội quần chúng được Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ sẽ hoạt động hiệu quả hơn, phát huy mạnh mẽ hơn nữa vai trò của các tổ chức hội trong thời gian tới.

Ngày 23 tháng 7, Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (MTTQ) và các đoàn thể Trung ương đã tổ chức hội nghị sơ kết công tác 6 tháng đầu năm và trọng tâm công tác 6 tháng cuối năm. Tại hội nghị, các đại biểu đã thảo luận và phản ánh về những vướng mắc trong tổ chức hoạt động của các hội quần chúng.

Phát biểu kết luận hội nghị, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến, Bí thư Đảng ủy MTTQ và các đoàn thể Trung ương, đã ghi nhận và đánh giá cao các ý kiến đóng góp của các đại biểu. Ông Chiến nhấn mạnh rằng, việc các tổ chức chính trị – xã hội, hội quần chúng trực thuộc MTTQ Việt Nam không có nghĩa là các tổ chức này thoát ly sự quản lý của Nhà nước.

Theo ông Chiến, trong thời gian tới, Đảng ủy sẽ xây dựng đề án sáp nhập, tinh gọn các tổ chức hội được Nhà nước giao nhiệm vụ. Quan điểm của Ban Thường vụ Đảng ủy là các hội quần chúng hoạt động theo nguyên tắc tự nguyện, tự quản, tự đảm bảo kinh phí. Nhà nước sẽ giao việc gì thì hỗ trợ việc đó chứ không phải giao ổn định như hiện nay.

Ông Chiến cũng nhấn mạnh rằng, mục tiêu là sắp xếp lại các hội để không còn 30 đầu mối hội quần chúng như hiện nay. Thay vào đó, các hội sẽ được sắp xếp để có sự hợp lý hơn trong việc vận động và hỗ trợ. Ông cũng đề nghị sau hội nghị, các đảng bộ trực thuộc cần nắm lại tình hình cơ sở và phản ánh, báo cáo cụ thể về việc sắp xếp các hội để Đảng ủy có hướng tháo gỡ, giải quyết.

Cũng trong thời gian tới, Đảng ủy sẽ báo cáo với Bộ Chính trị về Đại hội Đảng bộ MTTQ Việt Nam, các đoàn thể Trung ương, bao gồm báo cáo chính trị, đề án nhân sự và những vấn đề nổi lên cần có ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị. Đây là một bước quan trọng trong quá trình chuẩn bị cho Đại hội Đảng bộ MTTQ Việt Nam và các đoàn thể Trung ương.

Ông Chiến khẳng định rằng, Đảng ủy MTTQ và các đoàn thể Trung ương sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động và hỗ trợ các hội quần chúng trong thời gian tới. Đồng thời, Đảng ủy cũng sẽ tăng cường công tác kiểm tra, giám sát để đảm bảo các hội quần chúng hoạt động đúng quy định và đạt hiệu quả cao.