Ngày 21/7, Vương quốc Anh đã công bố một loạt biện pháp trừng phạt mới nhắm vào mạng lưới vận chuyển dầu mỏ của Nga. Mục tiêu chính của các biện pháp này là siết chặt nguồn thu hàng tỷ USD mà Nga sử dụng để tài trợ cho cuộc chiến tại Ukraine. Các lệnh trừng phạt toàn diện này tập trung vào hệ thống vận chuyển dầu mỏ, được cho là công cụ giúp Nga lách các lệnh trừng phạt của phương Tây.

Bộ trưởng Ngoại giao Anh, David Lammy, cho biết 137 cá nhân và tổ chức mới đã bị đưa vào danh sách trừng phạt. Những đối tượng này bao gồm các tàu chở dầu, công ty vận tải và tập đoàn năng lượng liên quan đến cái gọi là “hạm đội bóng tối” của Nga. Theo số liệu của chính phủ Anh, 135 tàu trong danh sách trừng phạt đã vận chuyển lượng dầu trị giá khoảng 24 tỷ USD kể từ đầu năm 2024.

Trong số các công ty bị nhắm đến có Intershipping LLC, bị cáo buộc giúp Nga ngụy trang tàu chở dầu dưới cờ Gabon và Litasco Middle East DMCC, công ty con của tập đoàn dầu khí Lukoil. Những động thái này thể hiện nỗ lực của Anh trong việc nhắm vào các thực thể được cho là giúp Nga duy trì hoạt động xuất khẩu dầu mỏ bất chấp các lệnh trừng phạt.

Các biện pháp trừng phạt mới này được đưa ra trong bối cảnh Anh và Liên minh châu Âu (EU) đang tăng cường thực thi mức trần giá dầu. Đây là công cụ then chốt nhằm hạn chế nguồn thu của Nga nhưng vẫn đảm bảo nguồn cung toàn cầu. Mức trần giá dầu được áp dụng để ngăn chặn Nga tận dụng việc xuất khẩu dầu mỏ để thu lợi nhuận mà không làm gián đoạn nguồn cung dầu cho các nước khác.

Ngoại trưởng Lammy khẳng định Anh sẽ “sử dụng toàn bộ sức mạnh của hệ thống trừng phạt” để tăng áp lực lên Nga. Ông cũng tái khẳng định cam kết của Anh trong việc sát cánh cùng Ukraine trong bối cảnh xung đột hiện nay. Tính đến nay, Anh đã áp lệnh trừng phạt hơn 2.000 cá nhân và tổ chức Nga, trong khi con số này của EU là hơn 2.500.

Động thái của Anh và EU cho thấy sự phối hợp chặt chẽ giữa các nước phương Tây trong việc siết chặt các biện pháp trừng phạt đối với Nga. Mục tiêu chính là làm giảm khả năng tài trợ cho cuộc chiến tại Ukraine và buộc Nga phải xem xét lại chiến lược của mình.

Ngày 22 tháng 7, Bộ Ngoại giao Nga thông báo rằng nước này đã mở rộng đáng kể danh sách các quan chức Liên minh châu Âu (EU) bị cấm nhập cảnh vào Nga. Quyết định này được đưa ra nhằm đáp trả các gói trừng phạt mới mà EU đã áp lên Nga vào tháng 5 và tháng 7 vừa qua.

Theo đó, danh sách trừng phạt sẽ bao gồm nhân viên các cơ quan thực thi pháp luật, tổ chức nhà nước và thương mại, công dân các nước thành viên EU và một số quốc gia phương Tây khác chịu trách nhiệm cung cấp hỗ trợ quân sự cho Kiev. Bên cạnh đó, lệnh cấm cũng nhắm đến các đại diện tham gia thành lập tòa án đặc biệt được Ukraine và Hội đồng châu Âu thành lập hồi tháng trước, cùng các quan chức vận động việc tịch thu tài sản Nga hoặc sử dụng số tiền đó để hỗ trợ Kiev.

Bộ Ngoại giao Nga khẳng định rằng các hành động thù địch chống Nga không thể ảnh hưởng đến chính sách của Matxcơva và cảnh báo rằng các lệnh trừng phạt tiếp theo của EU cũng sẽ nhận được các phản ứng đáp trả kịp thời và phù hợp.

Trước đó, vào ngày 18 tháng 7, Liên minh châu Âu (EU) chính thức thông qua gói trừng phạt kinh tế thứ 18 nhằm vào Nga. Nội dung quan trọng nhất trong gói trừng phạt là việc hạ giá trần áp lên dầu mỏ Nga xuất khẩu sang các nước thứ ba xuống 15% thấp hơn giá thị trường. Ngoài việc giảm giá trần, EU còn đưa hơn 100 tàu khác vào danh sách đen ‘hạm đội bóng đêm’, phạt một nhà máy lọc dầu thuộc sở hữu Nga ở Ấn Độ và hai ngân hàng Trung Quốc, đặt lệnh cấm giao dịch đối với các ngân hàng Nga và hạn chế xuất khẩu hàng hóa lưỡng dụng với nước này.

Các biện pháp trừng phạt này của EU nhằm vào Nga diễn ra trong bối cảnh tình hình xung đột tại Ukraine vẫn còn phức tạp và căng thẳng. Matxcơva đã nhiều lần phản ứng mạnh mẽ trước các lệnh trừng phạt của phương Tây và khẳng định sẽ không để các biện pháp này ảnh hưởng đến chính sách và hoạt động của mình.

Một số chuyên gia nhận định rằng các lệnh trừng phạt của EU và phản ứng đáp trả của Nga có thể làm trầm trọng thêm tình hình kinh tế và chính trị giữa Nga và các nước phương Tây. Tuy nhiên, cũng có quan điểm cho rằng các biện pháp này có thể giúp kiểm soát và hạn chế các hoạt động gây mất ổn định của Nga trong khu vực.

Trong khi đó, các bên liên quan vẫn đang tiếp tục phản ứng và điều chỉnh chiến lược của mình trước những diễn biến mới trên trường quốc tế. Tình hình xung đột tại Ukraine và các biện pháp trừng phạt kinh tế đang là tâm điểm của sự quan tâm và theo dõi sát sao của cộng đồng quốc tế.

Thông tin về việc máy móc mang nhãn hiệu VPIC của Việt Nam và Tsugami của Trung Quốc được sử dụng trong nhà máy sản xuất UAV Shahed-136 của Nga đã gây ra sự quan tâm lớn trong cộng đồng quốc tế. Nhà báo điều tra người Đức, Julian Röpcke, đã tiết lộ những hình ảnh về thiết bị Tsugami B0325 xuất xứ Trung Quốc và thiết bị công nghiệp có nhãn VPIC, Vĩnh Phúc, Việt Nam, được phát hiện tại nhà máy sản xuất UAV Shahed/Geran tại Nga hoặc lãnh thổ do Nga kiểm soát.

UAV Shahed-136 là loại UAV cảm tử có nguồn gốc công nghệ từ Iran, được Nga sử dụng rộng rãi trong các cuộc tấn công vào Ukraine từ năm 2022 đến nay. Tuy nhiên, phía Việt Nam và công ty VPIC hiện hoàn toàn im lặng, không có phản hồi chính thức nào tính đến thời điểm hiện tại.

Vấn đề ở đây là Nga hiện bị Liên Minh Châu Âu (EU), Hoa Kỳ, Anh và nhiều quốc gia khác áp đặt hàng loạt biện pháp cấm vận, đặc biệt trong lĩnh vực quân sự, công nghệ cao và xuất khẩu linh kiện có khả năng sử dụng kép. Do đó, bất kỳ công ty nào tham gia hỗ trợ sản xuất vũ khí cho Nga – dù gián tiếp qua cung ứng thiết bị – đều có thể vi phạm các lệnh cấm vận nếu giao dịch diễn ra sau năm 2022 hoặc không được khai báo đúng mục đích sử dụng.

Nếu thông tin của Röpcke là xác thực và thiết bị từ Việt Nam được sử dụng cho sản xuất UAV quân sự Nga, thì công ty VPIC có thể bị cáo buộc vi phạm các quy định về kiểm soát xuất khẩu, đặc biệt nếu họ không có biện pháp kiểm tra người dùng cuối. Chắc chắn chính quyền CSVN sẽ bị yêu cầu giải trình về việc kiểm soát xuất khẩu công nghệ, dẫn đến áp lực phải điều tra nội bộ hoặc hợp tác với các cơ quan quốc tế, nếu các cuộc điều tra của các nước tham gia cấm vận tìm hiểu và xác định.

Việc này cũng đặt ra câu hỏi về việc Việt Nam hiện không nằm trong danh sách bị trừng phạt. Tuy nhiên, nếu bị phát hiện không kiểm soát được chuỗi cung ứng công nghiệp, ít nhất Hà Nội sẽ bị liệt kê vào danh sách theo dõi liên quan đến hỗ trợ quân sự cho Nga. Công ty VPIC có thể bị đưa vào danh sách trừng phạt của Mỹ hoặc EU, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động xuất khẩu toàn cầu.

Nếu bị đưa vào điều tra trong thời gian tới, Việt Nam có thể bị đánh mất tính chính danh và uy tín quốc tế, đặc biệt trong vai trò tại ASEAN và các diễn đàn đa phương như APEC, Liên Hợp Quốc, hay trong các đàm phán thương mại tự do. Sự mất niềm tin từ cộng đồng quốc tế sẽ kéo theo hậu quả sâu rộng: các đối tác phương Tây có thể giảm cấp độ hợp tác, gia tăng kiểm soát thương mại công nghệ, hoặc thậm chí áp đặt chế tài.

Quan trọng hơn, Việt Nam sẽ bị nghi ngờ về tính nhất quán trong chính sách đối ngoại, làm xói mòn hình ảnh quốc gia trung lập, tôn trọng luật pháp quốc tế mà Hà Nội luôn cố gắng xây dựng. Trong khi đó, Việt Nam gần đây đã bỏ phiếu thuận tại Liên Hợp Quốc lên án Nga xâm lược Ukraine, cho thấy có vẻ như lập trường Hà Nội rõ ràng ủng hộ luật pháp quốc tế và nguyên tắc tôn trọng chủ quyền quốc gia.

Tuy nhiên, nếu thông tin do nhà báo Julian Röpcke công bố là chính xác, thì Việt Nam đang thể hiện một mâu thuẫn nghiêm trọng giữa lập trường ngoại giao và hành vi thực tiễn. Đây là biểu hiện điển hình của tính hai mặt trong chính sách đối ngoại: một mặt giữ vai trò là quốc gia có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế, mặt khác lại có dấu hiệu dung túng cho các hoạt động gián tiếp hỗ trợ một bên bị lên án là xâm lược.

Liên minh châu Âu (EU) vừa công bố vòng trừng phạt thứ 18 nhắm vào Nga, với mục tiêu chính là cắt đứt hoàn toàn mọi nguồn năng lượng nhập khẩu còn lại từ Moscow. Cùng với đó, EU đề xuất tăng gấp 5 lần ngân sách quốc phòng chung để thúc đẩy nghiên cứu và mua sắm quốc phòng. Đây là những bước đi quan trọng và chiến lược trong bối cảnh xung đột tại Ukraine ngày càng leo thang và có dấu hiệu lan rộng.

Các nhà lãnh đạo châu Âu cũng đã có những nỗ lực đáng kể nhằm thuyết phục Mỹ tái gia nhập Nhóm Liên lạc Quốc phòng Ukraine, một cơ chế phối hợp quan trọng các khoản tài trợ quốc phòng cho Kiev. Cuộc họp gần đây tại Ramstein, Đức, đã chứng kiến sự tham gia của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth, lần đầu tiên kể từ tháng 2/2025. Tuyên bố của ông Hegseth về việc đẩy Nga ra khỏi lãnh thổ Ukraine đã thu hút sự chú ý của các thành viên EU, trong bối cảnh có những đánh giá khác nhau về tình hình thực tế trên chiến trường.

Trong khi đó, lực lượng Nga tiếp tục gia tăng cường độ tấn công tại nhiều mặt trận ở Ukraine. Để đối phó, Ukraine đã tăng cường khả năng phòng thủ và tiến hành các cuộc tấn công vào lãnh thổ Nga bằng vũ khí tầm xa trong hai tuần qua. Tại cuộc họp của các đối tác Ukraine, Anh và Đức đã cam kết cung cấp tên lửa phòng không cho Ukraine. Bộ trưởng Quốc phòng Anh John Healy cho biết nước này cùng Đức sẽ cung cấp các tên lửa phòng không cần thiết cho Ukraine, giúp tăng cường năng lực phòng thủ của Kiev.

Ukraine đang sử dụng nhiều hệ thống phòng thủ tên lửa do Mỹ và Đức cung cấp, bao gồm IRIS-T, NASAMS và SHORAD. Trong thời gian gần đây, Ukraine đã bắn hạ hoặc chế áp hàng trăm máy bay không người lái của Nga, cho thấy sự cải thiện trong năng lực phòng không của nước này. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nhấn mạnh rằng vũ khí do nước này sản xuất đang đóng vai trò quan trọng trong cuộc xung đột, thể hiện sự tự chủ và nỗ lực của Ukraine trong việc bảo vệ chủ quyền.

Liên minh châu Âu dự kiến tăng ngân sách quốc phòng và không gian lên 131 tỷ euro, gấp 5 lần so với ngân sách 2021-2027. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula Von Der Leyen cũng đề xuất thành lập Quỹ Năng lực Cạnh tranh Châu Âu cho nghiên cứu và đổi mới quốc phòng. Đây là những bước đi nhằm tăng cường năng lực quốc phòng và cạnh tranh công nghệ của châu Âu trong bối cảnh thế giới đang thay đổi nhanh chóng.

Nỗ lực ngoại giao để chấm dứt xung đột vẫn tiếp tục, với vòng đàm phán trực tiếp thứ ba giữa Ukraine và Nga diễn ra tại Istanbul. Trong khi các bên vẫn duy trì lập trường của mình, hy vọng về một giải pháp hòa bình vẫn còn đó, mặc dù con đường đạt được thỏa thuận vẫn còn nhiều khó khăn và thách thức.

Tham khảo thêm thông tin tại: https://www.euractiv.com/section/defence-and-security/news/eu-proposes-5-fold-increase-in-defence-budget-as-ukraine-conflict-escalates/

Và tại: https://www.reuters.com/world/europe/eu-imposes-new-sanctions-russia-18th-package-10302741557/

Liên minh châu Âu (EU) vừa đạt được thỏa thuận về một gói trừng phạt mới nhằm vào Nga, tập trung vào các lĩnh vực năng lượng và tài chính của quốc gia này. Sự thông qua của gói trừng phạt này diễn ra sau khi Thủ tướng Slovakia Robert Fico dỡ bỏ quyền phủ quyết, cho phép EU tiến hành các biện pháp mạnh mẽ hơn đối với Moscow.

Thông tin chi tiết về gói trừng phạt cho thấy EU sẽ áp dụng lệnh cấm giao dịch với 22 ngân hàng Nga, Quỹ Đầu tư Trực tiếp Nga và các công ty con của quỹ này. Bên cạnh đó, việc sử dụng trực tiếp và gián tiếp các đường ống dẫn khí Nord Stream cũng sẽ bị cấm. Đây là những bước đi nhằm siết chặt các hoạt động kinh tế và năng lượng của Nga.

Một điểm nổi bật của gói trừng phạt này là việc thiết lập cơ chế giá trần linh hoạt đối với dầu mỏ của Nga. Thay vì áp dụng mức giá cố định 60 USD/thùng, EU sẽ đưa vào mức giá thấp hơn 15% so với giá trung bình của thị trường, hiện đang ở mức 47,6 USD/thùng. Điều này cho thấy nỗ lực của EU trong việc hạn chế lợi ích kinh tế mà Nga có thể thu được từ việc xuất khẩu dầu mỏ.

Ngoài ra, EU cũng quyết định từ chối tiếp cận các cảng và dịch vụ của mình đối với 105 tàu thuộc ‘hạm đội bóng tối’ – những tàu chở dầu cũ mà Nga sử dụng để tránh các biện pháp trừng phạt. Với động thái này, tổng số tàu bị trừng phạt sẽ tăng lên hơn 400 tàu. Đây là một biện pháp quan trọng nhằm ngăn chặn Nga lách các lệnh trừng phạt hiện tại.

Gói trừng phạt thứ 18 của EU kể từ khi xung đột Nga – Ukraina nổ ra vào tháng 2/2022 được xem là một bước đột phá chính trị quan trọng. Quá trình thảo luận và đàm phán đã gặp phải sự phản đối từ Slovakia đối với các lệnh trừng phạt mới, đặc biệt là đề xuất loại bỏ hoàn toàn nhiên liệu hóa thạch từ Nga vào cuối năm 2027. Slovakia, một quốc gia không giáp biển, đã kịch liệt phản đối kế hoạch này do lo ngại về việc tăng giá cho người tiêu dùng, làm suy yếu khả năng cạnh tranh và đe dọa an ninh năng lượng.

Sau các cuộc thảo luận và can thiệp từ các lãnh đạo EU, bao gồm Thủ tướng Đức, Thủ tướng Ba Lan và Chủ tịch Ủy ban châu Âu, một thỏa thuận đã được đạt được. Điều này cho thấy sự cam kết của các quốc gia thành viên EU trong việc duy trì đoàn kết và thực hiện các biện pháp cần thiết để đáp lại hành động của Nga.

Như vậy, gói trừng phạt mới của EU thể hiện quyết tâm của khối này trong việc tăng cường áp lực lên Nga thông qua các biện pháp kinh tế và tài chính. Việc thực hiện các lệnh trừng phạt này sẽ cần được theo dõi sát sao để đánh giá tác động của chúng lên tình hình xung đột và quan hệ quốc tế trong thời gian tới.