Hoạt động sản xuất tại châu Á trong tháng 7 đã trải qua một sự suy giảm đáng kể do nhu cầu toàn cầu giảm và tình trạng bất ổn liên quan đến thuế quan của Mỹ đã ảnh hưởng đến tâm lý doanh nghiệp. Các khảo sát khu vực tư nhân vừa được công bố vào ngày 1/8 cho thấy triển vọng phục hồi vốn đã mong manh của khu vực đang bị đe dọa.

Tại Nhật Bản và Hàn Quốc, hai cường quốc xuất khẩu của châu Á, hoạt động sản xuất đã suy giảm trong tháng 7. Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) của Nhật Bản đã giảm từ 50,1 trong tháng 6 xuống còn 48,9 trong tháng 7. Hàn Quốc cũng ghi nhận tháng thứ sáu liên tiếp suy giảm hoạt động sản xuất, với chỉ số PMI giảm từ 48,7 trong tháng 6 xuống còn 48. Trung Quốc, một trong những nền kinh tế lớn nhất châu Á, cũng chứng kiến hoạt động sản xuất giảm trong tháng 7. Chỉ số PMI của Trung Quốc giảm từ 50,4 trong tháng 6 xuống còn 49,5 trong tháng 7, thấp hơn dự báo 50,4 của các nhà phân tích.

Các nhà phân tích nhận định rằng tình trạng bất ổn liên quan đến thuế quan của Mỹ đã ảnh hưởng đến tâm lý doanh nghiệp và làm lu mờ triển vọng phục hồi của khu vực. Tuy nhiên, một số nhà phân tích cũng cho rằng những thỏa thuận thương mại gần đây giữa Mỹ và một số nước châu Á có thể giúp cải thiện niềm tin của khách hàng và thúc đẩy doanh số trong những tháng tới.

Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh hành pháp áp đặt thuế quan mới đối với hàng hóa nhập khẩu của nhiều nền kinh tế. Động thái này được đưa ra nhằm đối phó với tình trạng thâm hụt thương mại kéo dài của Mỹ. Sắc lệnh mới áp đặt thuế quan từ 10% đến 41% đối với hàng hóa nhập khẩu của nhiều nền kinh tế, bao gồm Đài Loan, Ấn Độ, Nam Phi và Thụy Sĩ. Các biện pháp thuế quan sẽ có hiệu lực từ 0 giờ 1 phút sáng 7/8 (giờ miền Đông nước Mỹ).

Tình hình thương mại toàn cầu đang trở nên phức tạp và nhiều doanh nghiệp đang phải đối mặt với những thách thức lớn. Việc Mỹ áp đặt thuế quan mới đối với hàng hóa nhập khẩu có thể làm trầm trọng thêm tình trạng thâm hụt thương mại và ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế toàn cầu.

Trước những tác động từ thuế quan Mỹ, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đang tích cực lên kế hoạch thích ứng, trong đó ưu tiên hàng đầu là tìm kiếm thị trường mới, đặc biệt là trong nhóm xuất khẩu. Theo một báo cáo gần đây của Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV), hơn 51,6% doanh nghiệp xuất khẩu đang tập trung vào việc tìm kiếm thị trường mới để giảm thiểu rủi ro thuế quan. Không chỉ doanh nghiệp xuất khẩu, các doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh trong nước cũng chia sẻ chiến lược tương tự, với 34,9% trong số họ lựa chọn tìm kiếm thị trường mới.

Bên cạnh việc tìm kiếm thị trường mới, các doanh nghiệp Việt Nam cũng có xu hướng tăng cường nội địa hóa chuỗi sản xuất và đa dạng hóa nguồn cung nguyên liệu đầu vào từ các đối tác khác. Điều này nhằm giảm sự phụ thuộc vào một thị trường cụ thể và tăng tính linh hoạt trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo, dịch vụ, nông-lâm và thủy sản đang tích cực tìm kiếm thị trường ngoài Mỹ. Ngược lại, các công ty xây dựng có xu hướng chờ đợi và tập trung hơn vào giải pháp nội địa hóa chuỗi sản xuất.

Thực tế, từ tháng 4, một số doanh nghiệp như SK Foods đã chủ động lập kế hoạch chuyển dịch thị trường xuất khẩu sang các nước như EU, Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore, UAE. Kết quả khảo sát cho thấy các doanh nghiệp các ngành đều đánh giá rằng họ chịu tác động khá nghiêm trọng từ chính sách thuế đối ứng của Mỹ.

Với lợi thế đa dạng thị trường nhờ 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) với hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ, cùng 70 cơ chế hợp tác song phương, Việt Nam có nhiều tiềm năng để mở rộng thị trường xuất khẩu. Để hỗ trợ doanh nghiệp trong việc tìm kiếm thị trường mới, các doanh nghiệp kiến nghị Chính phủ đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, mở rộng đàm phán FTA với các nước tiềm năng khác.

Không chỉ vậy, việc phát triển công nghiệp phụ trợ trong nước cũng được đánh giá là cần thiết để giảm sự phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu và linh kiện nhập khẩu. Các doanh nghiệp cũng khuyến nghị các cơ chế hỗ trợ cho hoạt động dịch chuyển chuỗi cung ứng hoặc mở rộng thị trường xuất khẩu ngoài Mỹ, Trung Quốc.