Thế hệ Gen Z, những người sinh ra từ năm 1997 đến 2012, đã và đang trở thành một phần quan trọng của xã hội hiện đại. Với sự nhạy bén về công nghệ và tư duy mở, họ đang tạo ra những thay đổi đáng kể trong nhiều lĩnh vực. Tuy nhiên, một thực tế đáng lo ngại đang xuất hiện: nhiều cá nhân Gen Z dường như đang rơi vào tình trạng “lười làm nhưng lại tiêu xài giỏi”.

Một minh chứng điển hình cho tình trạng này là Trung, cháu tôi 23 tuổi, tốt nghiệp ngành công nghệ thông tin gần một năm nhưng vẫn chưa có công việc ổn định. Trung đã từng làm việc tại một trường THCS nhưng chỉ sau hai tháng đã nghỉ việc với lý do “buồn, nhàm chán”. Tiếp đó, chị gái tôi xin việc ở một công ty tài chính cho Trung, nhưng chỉ hơn một tháng, cháu đã nghỉ việc với lý do “áp lực quá làm không nổi”.

Trong khi việc kiếm tiền trở nên khó khăn, Trung lại tiêu tiền một cách xuất sắc. Cứ 2-3 ngày, chị gái tôi lại phải chuyển tiền vào tài khoản của cháu. Thay vì tiết kiệm hay chi tiêu hợp lý khi vẫn còn phụ thuộc tài chính, Trung lại hưởng thụ cuộc sống một cách ung dung. Cháu thường xuyên khoe với bạn bè về việc “tận hưởng cuộc sống” và cho rằng đi làm là điều không cần thiết.

Trung thường xuyên lui tới các quán café sang trọng, nhà hàng Hàn, Nhật đắt đỏ, và các buổi “quẩy” tại bar, pub vào cuối tuần. Không chỉ xin tiền tiêu xài, Trung còn xin mẹ đầu tư bộ máy chơi game xịn xò gần cả 100 triệu đồng, với lý do “con phải thoải mái đầu óc mới đi làm kiếm tiền được”.

Hành động này cho thấy sự thiếu trách nhiệm với tiền bạc của Trung, cũng như sự vô tâm, vô cảm trước gánh nặng tài chính mà cha mẹ phải gánh. Thực trạng này không chỉ dừng lại ở Trung mà nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra rằng một bộ phận Gen Z có xu hướng coi trọng trải nghiệm hơn tích lũy tài sản.

Họ sẵn sàng chi trả cho những trải nghiệm ngắn hạn như du lịch, ẩm thực cao cấp, hay các thiết bị công nghệ mới nhất để bắt kịp xu hướng. Tuy nhiên, nếu họ không có việc làm, thu nhập ổn định và biết cách quản lý tài chính, thì việc tiêu xài này sẽ trở thành một vấn đề đáng báo động.

Một năm qua, cuộc sống của Trung như “tầm gửi”: ban ngày chẳng ai thấy mặt, đến khi mọi người đi ngủ thì mới mò xuống ăn, sau đó lại vùi đầu vào thế giới ảo với game online thâu đêm. Lối sống này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe, mà còn khiến Trung bỏ lỡ những cơ hội để phát triển bản thân.

Sự chiều chuộng “bất chấp” của chị tôi, dù biết cả nhà ai cũng “ngứa mắt”, chỉ càng củng cố thêm thói quen sống dựa dẫm và thiếu trách nhiệm của cháu. “Lười làm nhưng tiêu xài giỏi” của một bộ phận Gen Z đang phản ánh một vấn đề lớn hơn về giáo dục gia đình hay chỉ là giai đoạn “lười, ký sinh” tạm thời của một thế hệ lớn lên trong điều kiện quá đủ đầy?

Điều này cần được nhìn nhận một cách nghiêm túc để Gen Z có thể phát huy tối đa tiềm năng của mình, trở thành những cá nhân tự lập và đóng góp tích cực cho xã hội. Diễn đàn “Ý kiến GEN Z” – Không gian để sẻ chia – là nơi lắng nghe những góc nhìn của Gen Z về các vấn đề trong cuộc sống.

Đây là một không gian để nói điều mình nghĩ, viết điều mình cảm nhận. Đây còn là nhịp cầu đối thoại giữa Gen Z với các thế hệ đi trước để hiểu nhau hơn, đồng hành cùng nhau tốt hơn. Nếu có điều muốn sẻ chia, bạn có thể gửi bài từ 600-800 từ đến: ykiengenz@baophunu.org.vn.

Thế hệ Gen Z đang chứng minh rằng mức lương 20 triệu đồng/tháng không còn là “giấc mơ” xa vời. Trên mạng xã hội Threads, một chủ đề đang gây nên tranh luận về việc nhiều người trẻ đã đạt được mức thu nhập này từ rất sớm. Một trong những ví dụ điển hình là Nguyễn Thùy Dung, sinh viên chuyên ngành Digital Marketing tại Trường Cao đẳng FPT Polytechnic.

Hiện là Content Creator tại MD, Dung có thu nhập khoảng 20 triệu đồng/tháng. Cô bắt đầu bán hàng online trên Facebook từ năm 12 tuổi và không ngừng học hỏi, kiên trì trong suốt quá trình phát triển sự nghiệp. Theo Dung, yếu tố giúp cô thành công là sự kiên trì, không ngại va chạm thực tế và luôn làm tốt hơn nhiệm vụ được giao. Cô quản lý tài chính của mình theo phương pháp “hũ tài chính” và tin rằng mức lương 20 triệu đồng không phải là ảo tưởng với những người không ngừng học hỏi và có tư duy cầu tiến.

Khương Trung Kiên, cựu sinh viên Trường Cao đẳng FPT Polytechnic, cũng là một điển hình. Hiện là quản lý, CEO và phụ trách mảng sales tại SHANEN GROUP, ZO STUDIO, và DINO, Kiên đạt mức thu nhập trên 20 triệu đồng/tháng chỉ 3 tháng sau khi tốt nghiệp. Anh nhấn mạnh kỹ năng tự học là yếu tố cốt lõi giúp anh đạt được thành công.

Còn với Nguyễn Việt Cường, cựu sinh viên Trường Cao đẳng FPT Polytechnic, mức thu nhập 20 triệu đồng/tháng không còn là giấc mơ mà là động lực để phấn đấu cao hơn. Anh tin rằng, trong ngành thiết kế, không quan trọng bạn học ở đâu, mà là bạn làm được gì.

Những câu chuyện này đã chứng minh rằng, với sự kiên trì, không ngại va chạm thực tế, dám hỏi, dám làm, dám chịu trách nhiệm, mức lương 20 triệu đồng/tháng không còn là điều xa vời đối với nhiều bạn trẻ Gen Z. Các bạn trẻ có thể tham khảo Threads để cập nhật thông tin và chia sẻ kinh nghiệm về vấn đề này.

Trong một thế giới ngày càng phát triển, việc đạt được mức thu nhập cao không còn là điều khó khăn nếu như bạn có sự kiên trì và tư duy cầu tiến. Bạn có thể tìm hiểu thêm về các kỹ năng cần thiết để thành công trong lĩnh vực của mình thông qua Trang web của Trường Cao đẳng FPT Polytechnic.

Thế hệ trẻ Trung Quốc từ chối kế thừa đế chế gia đình: Sự thay đổi về quan điểm thừa kế

Ở Trung Quốc, một xu hướng mới đang xuất hiện trong các gia đình doanh nghiệp: thế hệ trẻ từ chối kế thừa đế chế gia đình. Họ chọn lối đi riêng, rời xa con đường được định sẵn bởi cha mẹ. Zhan, 30 tuổi, con trai cả của một nhà sáng lập tập đoàn công nghệ, là một trong số họ.

Lớn lên trong cảnh cha thường xuyên vắng nhà vì công việc, Zhan không có những ký ức đẹp về bữa ăn quây quần hay kỳ nghỉ cùng cha. Từ khi còn học phổ thông, anh đã chịu áp lực kế nghiệp do gia đình kỳ vọng. Nhưng đến mùa hè năm hai đại học, anh nhận ra cần sống theo lựa chọn của mình. Tốt nghiệp, anh thi công chức và làm việc ở thành phố khác, hoàn toàn rời xa công việc kinh doanh của gia đình.

Việc chọn làm trong môi trường nhà nước, theo Zhan, không chỉ là hướng đi ổn định mà còn giúp anh thoát khỏi con đường được định sẵn và bắt đầu sống theo ý mình. Anh cho rằng, bố từng mong mình nối nghiệp, tận dụng các mối quan hệ và nguồn lực sẵn có để phát triển doanh nghiệp gia đình, nhưng anh không cần tài sản của cha.

Những người như Zhan được gọi là ‘chang’erdai’ – thế hệ thứ hai sinh ra trong sự thịnh vượng do cha mẹ tạo dựng. Phó giáo sư Ji Yingying ở Đại học Thượng Hải đã thực hiện nghiên cứu về các ‘chang’erdai’. Kết quả cho thấy đa số họ duy trì mối quan hệ gia đình tương đối ổn định, không có ác cảm với công việc kinh doanh nhưng cũng không xem việc kế thừa là bắt buộc.

Từ giữa những năm 2010, khi thế hệ doanh nhân tư nhân đầu tiên tại Trung Quốc bắt đầu bước vào giai đoạn chuyển giao, câu hỏi có nên tiếp quản doanh nghiệp gia đình trở thành một trong những yếu tố then chốt ảnh hưởng đến tương lai của khu vực kinh tế tư nhân. Ở Chiết Giang, nơi có 2,5 triệu doanh nghiệp nhỏ vào năm 2020, phần lớn thuộc sở hữu tư nhân, chỉ còn khoảng một thập kỷ để thế hệ tiếp theo quyết định có kế thừa hay không.

Một khảo sát năm ngoái cho thấy chỉ 40% thế hệ thứ hai trên toàn quốc sẵn sàng tiếp quản doanh nghiệp gia đình, cho thấy sự thay đổi đáng kể về quan niệm thừa kế. Ở Trung Quốc, Zhan được xem là người thừa kế truyền thống vì là con trai cả, nhưng anh không nhận mình là con cả vì còn có chị gái, người từng được gửi đi nuôi nhờ đến năm ba tuổi.

Từ bỏ cơ nghiệp gia đình, Zhan cho biết làm việc trong cơ quan công quyền giúp anh bớt áp lực chứng minh năng lực như nhiều chang’erdai. Nhịp độ ổn định cũng giúp anh tránh lối sống bận rộn, không có thời gian cho gia đình của bố.

Trong khi đó, Shan lớn lên trong một gia đình giàu có sở hữu doanh nghiệp vật liệu xây dựng. Chị gái không mặn mà với kinh doanh, hiện làm nội trợ toàn thời gian. Em trai theo học võ thuật, ước mơ trở thành vận động viên sinh viên. Shan đang làm quản lý kiêm thiết kế ở công ty nhỏ. Cô cho biết cha mẹ chưa từng ép buộc hay kỳ vọng ba chị em tiếp quản cơ nghiệp.

Phó giáo sư Ji Yingying cho biết, các nghiên cứu quốc tế cho thấy Gen Z ngày càng có ý thức cá nhân rõ nét và cần sự hài lòng trong đời sống tinh thần. Để đạt được, họ thậm chí từ bỏ quyền thừa kế. Mặt khác, nhiều chang’erdai không đồng thuận với cách cha mẹ định hình vai trò kế thừa. Một số không xem cha mẹ là chỗ dựa, mà muốn tự tạo dựng con đường riêng.

Điều này đặt ra câu hỏi, liệu sự kế thừa có thực sự bắt đầu từ việc chuyển giao tài sản hay từ mối quan hệ cảm xúc được nuôi dưỡng qua thời gian. Theo ghi nhận từ các nghiên cứu, nếu thế hệ cha mẹ bớt đặt kỳ vọng thừa kế và chú trọng hơn vào kết nối cảm xúc với con cái, doanh nghiệp có thể vẫn được duy trì trong gia đình, dù dưới hình thức khác.

Hiện tượng “Gen Z stare” – Ánh mắt vô cảm đang gây ra một cuộc tranh cãi nóng trong lĩnh vực bán lẻ và dịch vụ khách hàng. Đây không chỉ đơn thuần là một dạng giao tiếp phi ngôn ngữ thông thường, mà còn phản ánh một sự mâu thuẫn sâu sắc giữa các thế hệ trong xã hội hiện đại.

Theo các chuyên gia tâm lý, “Gen Z stare” có nguồn gốc từ sự khác biệt về giá trị, hoàn cảnh sống và môi trường trưởng thành của thế hệ Gen Z. Thế hệ này đã lớn lên trong thời đại Internet và chịu ảnh hưởng trực tiếp từ đại dịch COVID-19, điều này đã định hình cách họ tương tác và giao tiếp một cách đáng kể. Khi lớn lên trong một thế giới nơi giao tiếp gián tiếp qua màn hình điện thoại hay laptop trở nên phổ biến, Gen Z đã hình thành nên những cách thức giao tiếp trực tiếp riêng biệt.

Đa số mọi người thường cho rằng “Gen Z stare” là biểu hiện của sự thiếu tôn trọng hoặc thậm chí là sự lười nhác. Tuy nhiên, các nhà tâm lý học lại đưa ra một góc nhìn khác. Họ cho rằng ánh mắt vô cảm này không phải lúc nào cũng xuất phát từ sự thiếu tôn trọng, mà có thể là một dấu hiệu của sự quá tải cảm xúc và lo âu xã hội. Gen Z đang phải đối mặt với vô vàn kỳ vọng và áp lực trong cuộc sống, và điều này có thể khiến họ cảm thấy choáng ngợp và không biết cách thể hiện bản thân một cách tích cực.

Trước hiện tượng này, thay vì phán xét hay chỉ trích, chúng ta cần dành thời gian để hiểu và đồng cảm với những thách thức mà thế hệ trẻ đang phải đối mặt. Gen Z đang lớn lên trong một thế giới thay đổi không ngừng, và điều này đòi hỏi sự thông cảm và hỗ trợ từ các thế hệ trước. Mối quan hệ giữa các thế hệ có thể được cải thiện khi chúng ta hiểu và chấp nhận những khác biệt về cách giao tiếp và tương tác của mỗi thế hệ.

Trong bối cảnh hiện nay, việc tìm hiểu và nghiên cứu về “Gen Z stare” không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về thế hệ trẻ, mà còn mang lại cơ hội để xây dựng những mối quan hệ tốt đẹp hơn giữa các thế hệ. qua việc tìm hiểu, chúng ta có thể nhận ra rằng đây không chỉ là một hiện tượng giao tiếp thông thường, mà còn là một cơ hội để kết nối và thấu hiểu.

Hiện tượng “Gen Z stare” chắc chắn sẽ tiếp tục là một chủ đề nóng trong thời gian tới. Tuy nhiên, thông qua việc nhìn nhận vấn đề một cách tích cực và tìm hiểu sâu sắc về nguyên nhân, chúng ta có thể chuyển đổi những thách thức thành cơ hội để xây dựng một cộng đồng đa dạng và hòa nhập hơn.