Ngày 27 tháng 7, Hiệp hội Thanh long Bình Thuận đã thông báo rằng 5 lô hàng xuất khẩu của họ sang châu Âu đã được cấp giấy phép tạm thời. Tuy nhiên, quy trình chuẩn cho việc xuất khẩu này vẫn chưa được ban hành. Ông Huỳnh Cảnh, Chủ tịch Hiệp hội Thanh long Bình Thuận, đã xác nhận thông tin này với Báo Thanh Niên.

Sau khi Thủ tướng Phạm Minh Chính có ý kiến chỉ đạo về việc xử lý thông tin liên quan đến ngành hàng thanh long và hồ tiêu “tắc đường” xuất khẩu, Sở An toàn thực phẩm TP.HCM đã cấp giấy chứng nhận cho 5 lô hàng thanh long xuất khẩu sang châu Âu với khối lượng khoảng 5 tấn vào chiều 25 tháng 7. Tuy nhiên, do thủ tục kéo dài gần một tháng, chỉ khoảng 40-50% hàng hóa còn đủ chuẩn xuất khẩu.

Giấy chứng nhận này chỉ được cấp tạm thời và chưa có quy trình chuẩn, khiến các doanh nghiệp lo lắng về việc xuất khẩu hàng hóa trong thời gian tới. Hiệp hội đang liên hệ với các doanh nghiệp để nắm lại thông tin và số lượng hàng hóa cần làm thủ tục xuất khẩu trong tuần tới.

Trước đây, việc test nhanh và hoàn thành thủ tục xuất khẩu chỉ mất một ngày. Tuy nhiên, hiện nay, phải chờ 2 ngày mới được cấp giấy chứng nhận, điều này ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm. Một số doanh nghiệp xuất khẩu cho biết họ đã liên hệ lại với đối tác châu Âu nhưng bị từ chối nhận hàng do nguồn cung gián đoạn.

Bà Phạm Khánh Phong Lan, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM, xác nhận sở đã nhận yêu cầu và hồ sơ của 5 doanh nghiệp và trình UBND ký đột xuất để gỡ khó cho doanh nghiệp. Sở đang chờ Bộ giải quyết bổ sung biểu mẫu xuất khẩu cho châu Âu.

Văn phòng Chính phủ đã có công văn gửi Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Tài nguyên, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương về việc xử lý thông tin liên quan đến ngành hàng thanh long và hồ tiêu xuất khẩu. Hiệp hội Thanh long Bình Thuận đang chờ đợi hướng dẫn cụ thể từ các cơ quan chức năng để có thể xuất khẩu hàng hóa một cách thuận lợi.

Các doanh nghiệp xuất khẩu thanh long đang gặp khó khăn do quy trình xuất khẩu phức tạp và kéo dài. Hiệp hội Thanh long Bình Thuận hy vọng rằng các cơ quan chức năng sẽ sớm ban hành quy trình chuẩn và giải quyết các khó khăn để giúp các doanh nghiệp xuất khẩu hàng hóa thuận lợi.

Ngành xuất khẩu thanh long tại tỉnh Lâm Đồng đang đối mặt với khó khăn lớn khi hơn 450 hecta thanh long đạt tiêu chuẩn GlobalGAP đang vào mùa thu hoạch nhưng không thể xuất khẩu sang châu Âu do thiếu giấy chứng thư – chứng nhận An toàn thực phẩm. Tình trạng này đã kéo dài từ đầu tháng 7 đến nay, khiến khoảng 100 tấn thanh long bị hư hỏng và lượng hàng tồn kho gần tương đương.

Nguyên nhân của tình trạng này là do chưa có cơ quan Nhà nước ký Giấy chứng nhận an toàn thực phẩm đối với thực vật xuất khẩu cho các doanh nghiệp. Đối với các lô hàng xuất khẩu sang châu Âu, phần lớn doanh nghiệp thực hiện kiểm tra tại TP.HCM, đồng nghĩa cơ quan chịu trách nhiệm cấp giấy chứng nhận trên là Sở An toàn thực phẩm TP.HCM.

Trước đó, Thông tư 12/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, ký ngày 19/6 và có hiệu lực từ ngày 1/7, đã chuyển thẩm quyền cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm đối với thực vật xuất khẩu từ Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật về UBND cấp tỉnh. Tuy nhiên, việc chuyển quyền chứng nhận từ cơ quan của Bộ về Sở đang khiến quy trình này bị ách tắc. Bởi trước đây, các doanh nghiệp vốn quen làm việc với các chi cục kiểm dịch thực vật vùng – nơi phụ trách cấp giấy chứng nhận.

Trở ngại quy trình chứng nhận không chỉ gây thiệt hại lớn cho các hộ dân, hợp tác xã, doanh nghiệp xuất khẩu thanh long sang châu Âu mà còn ảnh hưởng đến những đơn hàng xuất khẩu về sau. Tình trạng này đã được Hiệp hội thanh long Bình Thuận kiến nghị bằng văn bản lên UBND tỉnh Lâm Đồng. Do phải chờ cả tháng, khách hàng từ châu Âu đã gửi thư thông báo sẽ cắt đơn hàng từ Việt Nam, chuyển qua mua thanh long từ Thái Lan, Ecuador.

Thiệt hại về kinh tế không phải là vấn đề quan trọng nhất, theo Hiệp hội thanh long Bình Thuận, mà lòng tin của đối tác đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Nông dân thấy doanh nghiệp ngừng thu mua nên dừng sản xuất, trong khi đối tác cũng không còn niềm tin vì không thấy hàng hóa nhập khẩu theo cam kết. Điều này có thể dẫn đến những hậu quả lâu dài cho ngành xuất khẩu thanh long của Việt Nam.

Để giải quyết vấn đề này, các cơ quan chức năng cần nhanh chóng tìm ra giải pháp để tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp xuất khẩu thanh long. Việc cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cần được thực hiện một cách nhanh chóng và minh bạch, đảm bảo cho các doanh nghiệp có thể xuất khẩu thanh long sang châu Âu và các thị trường khác.

Tình trạng này cũng đặt ra câu hỏi về việc cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng và doanh nghiệp để đảm bảo cho việc xuất khẩu hàng hóa được thực hiện một cách thuận lợi. Việc mất đi thị trường châu Âu sẽ là một tổn thất lớn cho ngành xuất khẩu thanh long của Việt Nam, và có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng cho các hộ dân và doanh nghiệp phụ thuộc vào ngành này.

Bạn có thể đọc thêm thông tin về tình hình xuất khẩu thanh long tại đây.