Nhà sáng lập startup công nghệ sinh học và quốc phòng Pilgrim, Jake Adler, đã thực hiện một thí nghiệm độc đáo để chứng minh hiệu quả của sản phẩm chủ lực của công ty mình, băng gạc cầm máu Kingsfoil. Trong một video gửi đến các nhà đầu tư, Adler đã tự mình trải qua quá trình thử nghiệm sản phẩm này.

Adler đã gây tê chân bằng lidocaine và sử dụng dụng cụ sinh thiết dạng bấm để tạo ra hai vết thương chính xác về mặt khoa học. Một vết thương được phủ Kingsfoil để cầm máu, trong khi vết thương còn lại được sử dụng như một đối chứng. Theo Adler, khi Kingsfoil tiếp xúc với da, nó sẽ chuyển từ dạng băng gạc sang dạng gel giúp bịt kín vết thương, cầm máu và hỗ trợ quá trình lành vết thương.

Kingsfoil có thành phần gốc đất sét và hiện chưa phát hiện tác dụng phụ nào ngoài việc có thể gây kích ứng da nhẹ. Adler đã đặt tên Kingsfoil theo một loại thảo mộc chữa bệnh trong cuốn sách ‘The Lord of the Rings’ của JRR Tolkien. Không có nhà đầu tư nào gây áp lực cho Adler trong video, và anh hy vọng sẽ phát triển thêm bằng cách thử nghiệm Kingsfoil trong các điều kiện kiểm soát chặt chẽ hơn.

Sau video, Pilgrim đã huy động được 4,3 triệu USD tiền vốn. Adler bắt đầu phát triển phần mềm từ năm 12 tuổi, sau đó là phần cứng lúc 17 tuổi và hóa học lúc 19 tuổi. Anh tốt nghiệp trung học năm 2022 và được trao Học bổng Thiel năm 2023 với nghiên cứu về thiết bị đeo trên người giúp cải thiện giấc ngủ.

Adler coi Bộ Quốc phòng Mỹ là thị trường ban đầu cho công nghệ của mình và hy vọng sẽ thương mại hóa sản phẩm trong tương lai. Mục tiêu của anh là đưa công nghệ đến với người dân bình thường, biến Pilgrim thành startup có mục đích sử dụng kép.

Hiện tại, Kingsfoil chưa có mặt trên thị trường, nhưng theo Adler, sản phẩm có thể được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) chấp thuận nhanh hơn trong khoảng 6 tháng nếu được coi là sản phẩm tương tự. Ngoài Kingsfoil, Pilgrim cũng đang phát triển hai sản phẩm khác: Voyager, một loại sương có thể hít vào để giúp cơ thể vô hiệu hóa các mối đe dọa hóa học, và ARGUS, nền tảng giám sát với khả năng phát hiện hóa chất và mối đe dọa sinh học khác ở những khu vực có nguy cơ cao.

Trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) đang phát triển nhanh chóng, các chuyên gia tại tọa đàm ‘Khởi nghiệp trong bối cảnh AI phát triển’ thuộc khuôn khổ ‘Tuổi trẻ Startup Award 2025’ đã đưa ra những lời khuyên quý giá cho các startup AI. Các chuyên gia nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tiếp cận trực tiếp với các doanh nghiệp để giải quyết các bài toán thực tế, từ đó tạo ra doanh thu sớm và hiểu rõ nhu cầu thị trường.

Ông Lê Hồng Minh, Nhà sáng lập kiêm Chủ tịch Hội đồng quản trị VNG, chia sẻ rằng thị trường AI đang thay đổi rất nhanh và các startup cần tìm cách kiếm tiền ngay cũng như hiểu rõ nhu cầu thực tế. Ông khuyến nghị các startup nên tiếp cận trực tiếp với các doanh nghiệp, hỏi họ về các bài toán đang gặp phải và đề xuất giải quyết bằng AI. Theo ông Minh, cách tiếp cận này không chỉ giúp startup tạo ra doanh thu sớm mà còn giúp họ hiểu rõ nhu cầu thị trường và phát triển sản phẩm phù hợp.

Đồng tình với ông Minh, ông Đặng Hữu Sơn, Nhà sáng lập LovinBot, cũng cho rằng startup nên trực tiếp làm chung với doanh nghiệp để giải quyết các vấn đề thực tế. Ông Sơn tiết lộ đã bán được hơn 10 giải pháp theo cách này, với giá lên đến 9.000 USD một giải pháp mỗi năm. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý startup cần tìm hiểu kỹ trước về khách hàng tiềm năng và điểm nghẽn hoặc bài toán mà họ đang gặp phải.

Các doanh nghiệp cũng bày tỏ sẵn sàng hợp tác với startup AI. Ông Nguyễn Trần Nam, Giám đốc Khối ngân hàng số Ngân hàng Á Châu (ACB), khẳng định ứng dụng AI là quyết định sống còn và sẵn sàng chào đón các startup có thể giải quyết các bài toán cụ thể. Bà Đặng Huỳnh Ức My, Chủ tịch Hội đồng quản trị Thành Thành Công Biên Hòa (TTC AgriS), cũng cho biết công ty đã chuyển mình từ sản xuất đường thành đơn vị cung cấp giải pháp nông nghiệp toàn diện có ứng dụng AI và chào đón các startup mang đến tư duy mới và cách tiếp cận linh hoạt.

Theo khảo sát ‘CEO Toàn cầu thường niên lần thứ 28 – Khu vực châu Á Thái Bình Dương’ của PwC, 82% CEO đã đưa GenAI vào hoạt động trong 12 tháng qua và 37% cho biết doanh thu tăng nhờ công nghệ này. Research and Markets dự báo quy mô thị trường AI Việt Nam sẽ tăng từ 2,15 tỷ USD vào 2023 lên 23,06 tỷ USD vào 2028, tăng trưởng hàng năm 48,5%.

Đối với các startup AI non trẻ, ông Đặng Hữu Sơn gợi ý dùng các mã nguồn mở để làm sản phẩm MVP nhanh trong khoảng 1-3 tháng. Ông Nguyễn Hoàng Hiệp, Giám đốc vận hành AI Hay, cũng khuyên nên xem hoạt động gọi vốn là ‘đi sale’ và cần tối ưu trải nghiệm của nhà đầu tư và khách hàng.

Nhìn chung, các chuyên gia tại tọa đàm đã đưa ra những lời khuyên quý giá cho các startup AI trong bối cảnh AI đang phát triển nhanh chóng. Việc tiếp cận trực tiếp với các doanh nghiệp để giải quyết các bài toán thực tế, kết hợp với việc sử dụng mã nguồn mở và tối ưu trải nghiệm của nhà đầu tư và khách hàng, sẽ giúp các startup AI non trẻ có thể phát triển và thành công trong thị trường đầy tiềm năng này.

Sinh viên Đại học California tại Los Angeles (Mỹ) Nguyễn Hoàng Nam vừa đạt được thành công đáng kể khi gọi vốn thành công 500.000 USD (khoảng 13 tỷ đồng) từ Y Combinator, một quỹ đầu tư hàng đầu đã hỗ trợ nhiều công ty ‘kỳ lân’ như Airbnb, Dropbox, OpenAI… Quá trình gọi vốn từ Y Combinator được đánh giá là vô cùng khó khăn, với tỷ lệ chấp thuận chỉ khoảng 0,6% trong năm nay.

Trước khi nhận được sự chấp thuận, Nam, sinh năm 2002, đã hai lần bị Y Combinator từ chối. ‘Khi nhận được thư chấp thuận, mình như vỡ òa. Lần thứ 3 mình nộp vào YC, công ty đã có tệp khách hàng riêng và mình cũng kể được câu chuyện trọn vẹn hơn về sản phẩm’, Hoàng Nam chia sẻ.

Để theo đuổi startup, Nam đã quyết định ‘gap year’ sau khi tốt nghiệp trung học cơ sở. Anh đã theo học tại một ngôi trường nội trú ở Mỹ, nơi anh được tiếp xúc với văn hóa học tập khuyến khích đặt câu hỏi và tự tìm kiếm câu trả lời. Tại đây, Nam cũng tham gia câu lạc bộ đầu tư của trường, học cách phân tích báo cáo tài chính và quản lý một quỹ đầu tư sinh viên trị giá 100.000 USD. Sau đó, anh theo học ngành Kinh tế tại Đại học California tại Los Angeles.

Tuy nhiên, trong hai năm đầu đại học, Nam nhận ra rằng công việc thực tập tại các tập đoàn đa quốc gia khiến anh mất đi sự sáng tạo. ‘Đó là cảm giác mình đóng vai trò như một bánh răng trong guồng máy quá lớn, không thể làm điều gì đó khác biệt. Trong khi, mình muốn tạo ra một sản phẩm là ‘đứa con’ của riêng mình’, Nam nói. Vì vậy, Nam quyết định chuyển sang học ngành Khoa học máy tính.

Mùa hè năm 3 đại học, anh tham gia chương trình nghiên cứu tại Trường Luật của Đại học Stanford. Tại đây, Nam nhận thấy các hãng luật ở Mỹ hầu như không sử dụng AI trong công việc, mặc dù đây là công cụ tiềm năng. Anh và một người bạn đã quyết định xây dựng hệ thống phần mềm tự động theo dõi và kiểm tra cách luật sư tương tác với công cụ AI. Sau 3 tháng, phiên bản đầu tiên ra đời. Dù chỉ là bản thử nghiệm, cả hai đều nhận thấy tiềm năng khi ứng dụng vào thực tiễn.

Vì thế, hai nam sinh quyết định tạm nghỉ học một năm ở Đại học California để dấn thân startup. Hành trình này không hề dễ dàng. ‘Cũng giống như mọi startup khác, mình liên tục phải trả lời câu hỏi ‘Công ty có đang xây dựng sản phẩm người dùng thực sự cần hay không’. Thậm chí, mỗi sáng thức dậy, mình biết bản thân sẽ lại bị từ chối hoặc gặp lỗi sản phẩm nào đó. Dẫu vậy, mình chấp nhận, xem đó là điều đương nhiên’, Nam nói.

Để hoàn thiện sản phẩm, Nam đã gặp gỡ và đàm phán với hơn 50 hãng luật khắp nước Mỹ, nhưng phần lớn họ đều ‘lắc đầu’ vì không tin tưởng vào sản phẩm của hai nam sinh. ‘Mỗi lần bị từ chối, mình thường tìm hiểu về những yếu tố họ quan tâm, đâu là ưu tiên của hãng luật khi nhìn vào một phần mềm mới để mua về cho công ty. Sau nhiều lần cải thiện, nâng cấp, tăng cường tính bảo mật, cuối cùng, có một hãng luật đồng ý trở thành khách hàng đầu tiên’.

Công ty của Nam chính thức thành lập đầu 2024. Không chỉ lo phần kỹ thuật, cậu còn tự xoay sở với các thủ tục pháp lý từ đăng ký mã số thuế đến thiết kế, vận hành việc bán sản phẩm. Đến nay, sản phẩm của công ty đã được hai hãng luật tại Mỹ với hơn 1.500 luật sư sử dụng và phản hồi tích cực. Ngoài ngành luật, sản phẩm cũng có thể mở rộng sang các lĩnh vực khác như tài chính và y tế.

Trước khi được YC rót vốn, Nam từng hai lần bị từ chối. Đến lần thứ ba, sau vòng hồ sơ, startup của Nam được lựa chọn vào vòng phỏng vấn. Trong chưa đầy 10 phút, chàng trai Việt đã trình bày rõ ràng về tầm nhìn, sản phẩm, thị trường và lý do tại sao YC nên chọn công ty mình.

Cuối cùng, startup của Nam được YC đồng ý rót vốn 500.000 USD. Ngoài ra, Nam còn tham gia chương trình huấn luyện chuyên sâu 10 tuần với các chuyên gia hàng đầu và được hỗ trợ bởi một trong những hệ sinh thái khởi nghiệp lớn nhất thế giới. Với khoản đầu tư này, Nam dự định sẽ xây dựng đội kỹ sư phần mềm, tăng tốc độ phát triển sản phẩm và đẩy mạnh marketing để tiếp cận nhiều hãng luật hơn.

Nam chia sẻ rằng việc thuyết phục bố mẹ cho mình nghỉ học một năm để khởi nghiệp không hề dễ dàng. ‘Khởi nghiệp là cách nhanh nhất để biết liệu sản phẩm của mình có thực sự hữu ích với người dùng hay không, và liệu ý tưởng đó có thể tạo ra lợi nhuận. Không có cách nào rõ ràng hơn ngoài việc trực tiếp bắt tay vào làm’, Nam chia sẻ.

Các doanh nghiệp khởi nghiệp (start-up) tại Việt Nam đang đối mặt với thách thức lớn trong việc tiếp cận vốn tín dụng từ ngân hàng. Tuy nhiên, các chuyên gia tài chính cho rằng vẫn có cách để giải quyết vấn đề này.

Ông Phạm Hồng Hải, Tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB), cho rằng tư duy truyền thống của các ngân hàng hiện nay vẫn rất khó thay đổi khi xét đến một khoản vay. Thông thường, câu hỏi đầu tiên mà ngân hàng đặt ra là ‘Doanh nghiệp có tài sản đảm bảo không?’. Trong khi đó, nhiều start-up chỉ có ‘cái thân của nhà sáng lập’ làm vốn.

Điều kiện ‘tài sản đảm bảo’ là một phần quan trọng của cơ chế quản lý rủi ro trong ngành tài chính truyền thống. Tuy nhiên, đối với các start-up có mô hình kinh doanh đổi mới và ít tài sản hữu hình, yêu cầu này trở nên bất cập.

Một rào cản khác mà start-up gặp phải là tỉ lệ nợ trên vốn thường ở mức cao. Do đặc thù phát triển nhanh và cần ‘đốt tiền’ trong giai đoạn đầu, các start-up có nhu cầu vốn lớn nhưng lại ít vốn chủ sở hữu. Điều này làm gia tăng lo ngại rủi ro tín dụng từ phía ngân hàng.

Không chỉ vậy, sự khác biệt về mô hình hoạt động, chiến lược kinh doanh và tổ chức vận hành khiến bộ phận phân tích tín dụng của ngân hàng gặp khó trong việc đánh giá và quản trị rủi ro đối với start-up.

Để giải quyết vấn đề này, ông Hải cho rằng việc thay đổi cách tiếp cận là điều tất yếu nếu ngân hàng muốn hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp. Niềm tin vào người sáng lập (founder) là yếu tố hàng đầu. Không chỉ với start-up, bất kỳ doanh nghiệp nào, nếu người đứng đầu không tạo được sự tin tưởng thì dù số liệu tài chính có ‘đẹp’ ra sao thì khoản vay cũng khó được phê duyệt.

Ngoài ra, nếu nhà sáng lập từng nhiều lần khởi nghiệp (cả thành công và thất bại), có kinh nghiệm, cam kết sẽ tạo được niềm tin lớn cho ngân hàng. Yếu tố này đôi khi không thể đo lường bằng số liệu, mà cần cảm nhận từ việc tiếp xúc, đánh giá tổng thể về con người.

Ngoài tài sản hữu hình, việc start-up có mô hình kinh doanh tốt, tạo ra dòng tiền đều đặn sẽ có khả năng thuyết phục ngân hàng. Nếu start-up cung cấp dịch vụ cho các đối tác uy tín như Pepsi, Coca, Microsoft… thì khoản thu dễ định lượng, bảo đảm dòng tiền thực và minh bạch.

‘Không cần tài sản đảm bảo, nhưng dòng tiền phải chảy qua ngân hàng, để ngân hàng còn theo dõi và quản trị rủi ro’, ông Hải chia sẻ. Các start-up có kế hoạch kinh doanh tốt, dòng tiền ổn thì ‘cứ tự tin nói chuyện với ngân hàng’.