Ngành logistics đang nổi lên như một trụ cột quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam, với tốc độ tăng trưởng ấn tượng từ 14-16%/năm và quy mô thị trường đạt khoảng 40-42 tỷ USD. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, khi mà mục tiêu phát thải ròng bằng ‘0’ (Net Zero) đã cam kết tại COP26 đang trở thành một thách thức lớn, logistics xanh đã trở thành một trong những trụ cột quan trọng giúp các doanh nghiệp Việt Nam tăng khả năng chống chịu trước những biến động toàn cầu và đáp ứng yêu cầu thị trường.

Logistics xanh là chìa khóa giúp các doanh nghiệp Việt Nam không chỉ bảo vệ môi trường mà còn tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế, đặc biệt là khi phải đối mặt với các chính sách thuế carbon của EU (CBAM). Việc đầu tư vào container thông minh, hệ thống vận hành tối ưu hay xe điện không chỉ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường mà còn giúp tiết giảm chi phí dài hạn cho các doanh nghiệp.

Tuy nhiên, trên con đường chuyển đổi sang logistics xanh, các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, vẫn đang gặp phải nhiều rào cản. Sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính sách tài chính, bao gồm tín dụng xanh, ưu đãi thuế và các quỹ phát triển logistics, là điều cần thiết để giúp các doanh nghiệp vượt qua những thách thức này.

Cảng Quốc tế Long An là một ví dụ điển hình về việc chủ động xây dựng chiến lược phát triển logistics quốc gia và đầu tư mạnh vào hạ tầng cảng biển. Tuy nhiên, để hiện thực hóa kế hoạch lớn này, sự hỗ trợ từ chính sách tài chính là không thể thiếu.

Nhằm hỗ trợ cho quá trình chuyển đổi sang logistics xanh, Tổng cục Hải quan đã triển khai số hóa toàn diện quy trình thông quan với sự hỗ trợ của AI, blockchain, dữ liệu lớn, mã QR… Điều này không chỉ giúp rút ngắn thời gian, giảm chi phí mà còn giảm lượng phát thải trong vận hành logistics.

Giới chuyên gia đánh giá rằng thiếu chính sách tài chính, các doanh nghiệp sẽ không thể đơn độc chuyển đổi và nền kinh tế Việt Nam sẽ khó đạt mục tiêu xanh hóa hay chuyển đổi số hiệu quả trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Chính phủ cần sớm ban hành gói chính sách tổng lực, thiết kế rõ ràng các công cụ tài chính phù hợp với từng quy mô doanh nghiệp, từng giai đoạn chuyển đổi.

Chính sách tài chính xanh sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam chuyển đổi sang logistics xanh, từ đó giúp nền kinh tế đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng ‘0’ đã cam kết tại COP26. Đồng thời, điều này cũng sẽ giúp tăng cường khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Để đạt được mục tiêu này, các chuyên gia cho rằng cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành và doanh nghiệp. Bên cạnh đó, cần có các chính sách hỗ trợ cụ thể, như tín dụng xanh, ưu đãi thuế, và các quỹ phát triển logistics. Việc này không chỉ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường mà còn giúp tăng cường khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam.

Dự án năng lượng mặt trời áp mái tại nhà máy Samsung Electronics Việt Nam (SEV) thuộc Khu công nghiệp Yên Phong (Bắc Ninh) đã chính thức đi vào vận hành ổn định. Dự án này có công suất 2,38MWp và dự kiến sản xuất lượng điện sạch tương đương 2,59 triệu kWh mỗi năm.

Đặc biệt, sau ba tháng thi công, dự án đã đạt được mục tiêu vận hành, đánh dấu khởi đầu của Samsung Việt Nam trong việc thực hiện mục tiêu đạt mức phát thải ròng bằng 0 của Chính phủ Việt Nam. Ông Chung Diệu Tuấn, tổng giám đốc CME Solar, cho biết dự án này thể hiện cam kết mạnh mẽ của Samsung về trách nhiệm đối với môi trường và xã hội tại Việt Nam.

Đồng thời, dự án cũng là dấu mốc quan trọng trên hành trình hiện thực hóa chiến lược phát triển bền vững của Samsung, doanh nghiệp FDI lớn nhất Việt Nam. Dự án điện mặt trời áp mái tại nhà máy SEV được thực hiện bởi CME Solar Investment, đảm nhiệm toàn bộ quy trình từ thiết kế kỹ thuật, hỗ trợ thủ tục pháp lý, thi công đến nghiệm thu và vận hành hệ thống.

Ông Tuấn cũng bày tỏ tin tưởng rằng thành công của dự án sẽ thể hiện sự chia sẻ giá trị cốt lõi trong phát triển bền vững giữa SEV và CME Solar. Bên cạnh đó, Bộ Công Thương đang đề xuất một số chính sách hỗ trợ phát triển điện mặt trời tại dự thảo quyết định của Thủ tướng.

Theo đó, hộ gia đình lắp đặt điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu có pin lưu trữ có thể được hỗ trợ tối đa 2,5 triệu đồng. Không chỉ tại Việt Nam, các dự án điện mặt trời cũng đang ngày càng phổ biến trên toàn cầu. Mới đây, dự án điện mặt trời ban công đầu tiên tại Việt Nam sẽ được lắp cho các căn hộ ở TP.HCM, với chi phí được tài trợ 100% và triển khai theo mô hình điện mặt trời ban công đang phát triển tại Đức.

Ngày 29 tháng 7 năm 2025, tại Hà Nội, Tạp chí Kinh tế Việt Nam – VnEconomy – Vietnam Economic Times đã tổ chức thành công diễn đàn “Công nghệ năng lượng trong kỷ nguyên mới”. Sự kiện này đã thu hút hơn 150 đại biểu đến từ các ban, bộ, ngành, viện, trường đại học, hiệp hội và doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực năng lượng.

Diễn đàn diễn ra trong bối cảnh Việt Nam đang đối mặt với những thách thức lớn về an ninh năng lượng. Nhu cầu năng lượng, đặc biệt là điện năng, dự kiến sẽ tiếp tục tăng trưởng ở mức 8-10% mỗi năm trong những năm tới. Điều này nhằm đáp ứng mục tiêu phát triển kinh tế và phấn đấu trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045.

Tại diễn đàn, ông Tạ Đình Thi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, nhấn mạnh rằng việc chuyển đổi sang năng lượng tái tạo và áp dụng công nghệ hiện đại không còn là lựa chọn mà là “con đường tất yếu”. Điều này xuất phát từ bối cảnh Việt Nam đang đối mặt với nhu cầu năng lượng ngày càng cao để phục vụ cho phát triển kinh tế, đồng thời cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Đồng quan điểm, TSKH Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA), đánh giá cao vai trò của khoa học và công nghệ. Ông coi đây là “quốc sách hàng đầu” và “động lực quan trọng nhất” để phát triển kinh tế – xã hội nói chung và trong lĩnh vực năng lượng nói riêng. Để giải quyết những thách thức lớn đến từ nhu cầu tăng trưởng và yêu cầu giảm phát thải, ông Phan Xuân Dũng khẳng định: “Khoa học và công nghệ chính là chìa khóa để giải quyết đồng bộ các thách thức, biến khó khăn thành cơ hội phát triển mới”.

Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách quan trọng trong lĩnh vực này. Nghị quyết số 55-NQ/TW của Bộ Chính trị về định hướng chiến lược phát triển năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, cùng với Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch điện VIII), đã đặt ra mục tiêu phát triển mạnh các nguồn năng lượng tái tạo. Cụ thể, Quy hoạch điện VIII đặt mục tiêu tỷ lệ năng lượng tái tạo (không bao gồm thủy điện) phục vụ sản xuất điện đạt khoảng 28-36% vào năm 2030. Định hướng đến năm 2050, tỷ lệ năng lượng tái tạo sẽ lên đến 74-75%. Những mục tiêu này không chỉ thể hiện sự quyết tâm của Việt Nam trong việc chuyển dịch sang năng lượng sạch mà còn góp phần hiện thực hóa cam kết về giảm phát thải carbon của đất nước.

Trước những thách thức và cơ hội trong lĩnh vực năng lượng, việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ năng lượng hiện đại và tái tạo là điều cần thiết để đảm bảo an ninh năng lượng và đạt được các mục tiêu về phát triển bền vững. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các ban, bộ, ngành, viện, trường đại học, hiệp hội và doanh nghiệp là yếu tố quan trọng để triển khai hiệu quả các chiến lược và chính sách năng lượng trong thời gian tới.

Chính phủ Việt Nam đang tích cực thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang năng lượng tái tạo và áp dụng công nghệ tiên tiến nhằm đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia và phát triển bền vững. Tại sự kiện ‘Công nghệ năng lượng trong kỷ nguyên mới’ diễn ra vào sáng ngày 29/7 tại Hà Nội, các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực năng lượng đã tập trung thảo luận về những đột phá công nghệ có tiềm năng tạo nên sự thay đổi lớn cho ngành năng lượng.

Với dự báo nhu cầu điện năng tăng từ 8 đến 10% hàng năm, Việt Nam đang đối mặt với thách thức lớn trong việc đảm bảo cung cấp điện ổn định và bền vững. Trong bối cảnh này, việc chuyển đổi sang các nguồn năng lượng sạch và giảm sự phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch đã trở thành yêu cầu cấp thiết. Các chuyên gia đã chỉ ra rằng lưới điện thông minh, công nghệ lưu trữ năng lượng tiên tiến, hydro xanh và các giải pháp năng lượng tái tạo hiệu suất cao sẽ là những trụ cột quan trọng giúp Việt Nam đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Để hiện thực hóa mục tiêu đầy tham vọng này, các chuyên gia và doanh nghiệp đang nhấn mạnh sự cần thiết phải ổn định và minh bạch hóa khung chính sách, hoàn thiện thể chế và khuyến khích hợp tác giữa khu vực công và tư nhân. Trên cơ sở nền tảng chính sách quan trọng đã được thiết lập, bao gồm Nghị quyết 55 và Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, Việt Nam đang hướng tới mục tiêu tỷ lệ năng lượng tái tạo chiếm tới 75% vào năm 2050. Việc cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 không chỉ là một mục tiêu môi trường mà còn là động lực mạnh mẽ để hoàn thiện thể chế và thúc đẩy một cách thực chất và hiệu quả việc chuyển đổi sang năng lượng xanh.

Trong hành trình hướng tới tương lai năng lượng bền vững, việc tập trung vào nghiên cứu, phát triển và ứng dụng các công nghệ năng lượng sạch sẽ đóng vai trò quan trọng. Quá trình chuyển đổi này không chỉ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường mà còn góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia và thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững.

Đồng thời, sự tham gia tích cực của các bên liên quan, bao gồm cả khu vực tư nhân và cộng đồng, sẽ là yếu tố then chốt để đạt được thành công trong quá trình chuyển đổi năng lượng. thông qua việc xây dựng một môi trường chính sách hỗ trợ và khuyến khích đầu tư vào năng lượng tái tạo, Việt Nam có thể nhanh chóng đạt được các mục tiêu về phát triển bền vững và biến đổi khí hậu.