Trước những tác động từ thuế quan Mỹ, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đang tích cực lên kế hoạch thích ứng, trong đó ưu tiên hàng đầu là tìm kiếm thị trường mới, đặc biệt là trong nhóm xuất khẩu. Theo một báo cáo gần đây của Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV), hơn 51,6% doanh nghiệp xuất khẩu đang tập trung vào việc tìm kiếm thị trường mới để giảm thiểu rủi ro thuế quan. Không chỉ doanh nghiệp xuất khẩu, các doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh trong nước cũng chia sẻ chiến lược tương tự, với 34,9% trong số họ lựa chọn tìm kiếm thị trường mới.

Bên cạnh việc tìm kiếm thị trường mới, các doanh nghiệp Việt Nam cũng có xu hướng tăng cường nội địa hóa chuỗi sản xuất và đa dạng hóa nguồn cung nguyên liệu đầu vào từ các đối tác khác. Điều này nhằm giảm sự phụ thuộc vào một thị trường cụ thể và tăng tính linh hoạt trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo, dịch vụ, nông-lâm và thủy sản đang tích cực tìm kiếm thị trường ngoài Mỹ. Ngược lại, các công ty xây dựng có xu hướng chờ đợi và tập trung hơn vào giải pháp nội địa hóa chuỗi sản xuất.

Thực tế, từ tháng 4, một số doanh nghiệp như SK Foods đã chủ động lập kế hoạch chuyển dịch thị trường xuất khẩu sang các nước như EU, Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore, UAE. Kết quả khảo sát cho thấy các doanh nghiệp các ngành đều đánh giá rằng họ chịu tác động khá nghiêm trọng từ chính sách thuế đối ứng của Mỹ.

Với lợi thế đa dạng thị trường nhờ 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) với hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ, cùng 70 cơ chế hợp tác song phương, Việt Nam có nhiều tiềm năng để mở rộng thị trường xuất khẩu. Để hỗ trợ doanh nghiệp trong việc tìm kiếm thị trường mới, các doanh nghiệp kiến nghị Chính phủ đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, mở rộng đàm phán FTA với các nước tiềm năng khác.

Không chỉ vậy, việc phát triển công nghiệp phụ trợ trong nước cũng được đánh giá là cần thiết để giảm sự phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu và linh kiện nhập khẩu. Các doanh nghiệp cũng khuyến nghị các cơ chế hỗ trợ cho hoạt động dịch chuyển chuỗi cung ứng hoặc mở rộng thị trường xuất khẩu ngoài Mỹ, Trung Quốc.

Ngành công nghiệp xe điện của Trung Quốc đã bước vào giai đoạn trưởng thành, đánh dấu sự chuyển đổi từ những “chiến binh” giá rẻ trên thị trường nội địa trở thành những đối thủ cạnh tranh đáng gờm trên phạm vi toàn cầu. Vào năm ngoái, sáu trong số mười nhà sản xuất xe điện hàng đầu thế giới đến từ Trung Quốc, bao gồm Geely, Li Auto và Wuling. Những công ty này đang nỗ lực xây dựng một “đế chế” ô tô trải rộng từ Brazil đến Thái Lan, đồng thời thiết lập hệ sinh thái sản xuất và dịch vụ toàn diện tại các thị trường nước ngoài.

Sự phát triển nhanh chóng của ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc đặt ra câu hỏi về khả năng duy trì lợi thế về chi phí, cũng như xây dựng lòng trung thành và chất lượng dịch vụ của các thương hiệu này. BYD, một trong những nhà sản xuất xe điện hàng đầu của Trung Quốc, đã đặt mục tiêu tăng gần gấp đôi doanh số bán hàng quốc tế lên 800.000 xe vào năm 2025. Để đạt được mục tiêu này, công ty đã đầu tư mạnh mẽ vào việc xây dựng cơ sở hạ tầng, bao gồm các trung tâm nghiên cứu và phát triển tại Brazil và Hungary, cũng như thiết lập các kho phụ tùng ở nước ngoài.

Không chỉ BYD, các công ty Trung Quốc khác như Geely, Li Auto, Chery và GAC cũng đang áp dụng chiến lược nội địa hóa tương tự. Họ đang xây dựng dây chuyền sản xuất, mạng lưới đại lý và trung tâm dịch vụ trên nhiều châu lục, tạo việc làm tại địa phương và giúp chính phủ các nước cởi mở hơn với ngành ô tô Trung Quốc.

Lợi thế cạnh tranh của các công ty Trung Quốc xuất phát từ việc cắt giảm chi phí mạnh mẽ trong toàn bộ chuỗi giá trị, giúp xe Trung Quốc có khả năng cạnh tranh cao về giá. Theo số liệu thống kê, các thương hiệu Trung Quốc đã thống trị các thị trường đang phát triển vào năm ngoái, chiếm 85% doanh số bán xe điện tại cả Brazil và Thái Lan.

Tuy nhiên, tốc độ mở rộng nhanh chóng của ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc cũng che giấu những thách thức và nỗi đau đáng kể. Kể từ năm 2018, hơn 400 công ty xe điện Trung Quốc đã đóng cửa. Dự báo chỉ có 15 trong số 130 nhà sản xuất hiện tại sẽ tồn tại đến năm 2030. Những công ty sống sót sẽ đại diện cho những người chơi hiệu quả và sáng tạo nhất.

Các chuyên gia cho rằng việc sản xuất nội địa hóa mang lại giải pháp cho cả hai vấn đề và cũng tạo ra việc làm tại địa phương – điều khiến các chính phủ dễ dàng chào đón các thương hiệu Trung Quốc hơn. Tuy nhiên, ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc cũng đang đối mặt với thách thức về chất lượng dịch vụ và bảo dưỡng. Nếu không thể bảo dưỡng hoặc cung cấp phụ tùng nhanh chóng, người mua sẽ phải đối mặt với những khó khăn và bất tiện không đáng có.

Tóm lại, ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc đã đạt đến giai đoạn trưởng thành và đang trở thành đối thủ cạnh tranh toàn cầu. Tuy nhiên, để duy trì vị thế và tồn tại trong ngành công nghiệp này, các công ty Trung Quốc cần phải duy trì lợi thế về chi phí và xây dựng lòng trung thành cũng như chất lượng dịch vụ để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng trên toàn cầu.