Chính phủ Việt Nam đã ban hành Nghị định 207/2025, cho phép phụ nữ độc thân có quyền chủ động thực hiện các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, bao gồm cả thụ tinh ống nghiệm (IVF), mà không cần phải có quan hệ hôn nhân. Trước đó, Nghị định số 10/2015 chỉ cho phép các cặp vợ chồng vô sinh và phụ nữ độc thân theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa mới được áp dụng kỹ thuật này.

TS.BS Bạch Huy Anh, Phó Giám đốc Trung tâm hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Bưu điện, cho biết Nghị định 207 đã mở rộng quyền cho nhiều chị em độc thân có nguyện vọng hỗ trợ sinh sản để làm mẹ. Nguyên tắc vô danh giữa người hiến và người nhận tinh trùng tiếp tục được duy trì để đảm bảo các quy định về đạo đức và pháp luật.

Ông cũng nhấn mạnh rằng tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế thế giới quy định về ngân hàng tinh trùng yêu cầu những tinh trùng không định danh, không được cho ngẫu nhiên mà phải hoán đổi theo quy định của pháp luật. Tinh trùng phải đạt tiêu chí: Người cho khỏe mạnh, không dị tật, các bệnh di truyền, ở lứa tuổi nhất định, ngoài không định danh phải có trình độ học vấn rất tốt thì mới được đưa vào mẫu ở ngân hàng tinh trùng.

BSCK I Nguyễn Thị Nhã, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Bưu điện, chia sẻ rằng người phụ nữ nào cũng có quyền được sinh con, trong đó có phụ nữ độc thân. Hiện nay, nhiều phương pháp hỗ trợ sinh sản hiện đại như bơm tinh trùng vào buồng trứng (IUI), thụ tinh trong ống nghiệm (IVF)… giúp phụ nữ đơn thân có nguyện vọng đều có thể hiện thực hóa ước mơ làm mẹ của mình.

Tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Bưu điện, số phụ nữ chủ động đi trữ trứng tăng nhanh, lên tới vài trăm ca/năm, hầu hết đều là phụ nữ độc thân, độ tuổi trung bình phổ biến là 33-40 tuổi.

Theo Bộ Y tế, kỹ thuật IVF được thực hiện tại Việt Nam từ năm 1998, đến nay đã có hơn 150.000 trẻ ra đời từ kỹ thuật này. Hiện toàn quốc có hơn 50 cơ sở hỗ trợ sinh sản, làm chủ nhiều kỹ thuật tiên tiến trên thế giới, có những trung tâm có tỷ lệ điều trị IVF thành công lên đến 70%, tương đương các trung tâm hỗ trợ sinh sản lớn trên thế giới, với chi phí thực hiện chỉ bằng 1/3 đến 1/5 so với nhiều nước trong khu vực.

Nghị định 207/2025/NĐ-CP, dự kiến có hiệu lực từ ngày 1.10.2025, sẽ quy định chi tiết về sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản và điều kiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. Theo đó, chỉ các cặp vợ chồng vô sinh hoặc có chỉ định về y tế và phụ nữ độc thân không có quan hệ hôn nhân theo quy định của pháp luật có nguyện vọng mới được thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản.

Một trong những điểm nổi bật của Nghị định này là quy định về việc hiến tinh trùng, hiến noãn, hiến phôi. Cụ thể, việc hiến này phải tuân thủ nguyên tắc chỉ được hiến tại một cơ sở được phép lưu giữ và sử dụng cho một phụ nữ hoặc một cặp vợ chồng trên nguyên tắc vô danh. Điều này đảm bảo tính minh bạch và bảo mật thông tin cho cả người hiến và người nhận.

Nghị định cũng quy định cụ thể về thủ tục mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. Theo đó, các cặp vợ chồng vô sinh cần gửi hồ sơ đề nghị đến cơ sở khám chữa bệnh được phép thực hiện kỹ thuật này. Hồ sơ bao gồm đơn đề nghị, xác nhận của UBND cấp xã và giấy tờ chứng minh mối quan hệ thân thích. Người mang thai hộ cần chứng minh đã từng sinh con với giấy khai sinh, giấy chứng sinh hoặc bản xác nhận của UBND cấp xã.

Ngoài ra, Nghị định 207/2025/NĐ-CP cũng định nghĩa rõ về các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản như thụ tinh trong ống nghiệm và thụ tinh nhân tạo. Thụ tinh trong ống nghiệm là phương pháp kết hợp noãn và tinh trùng trong ống nghiệm để tạo thành phôi. Thụ tinh nhân tạo là phương pháp đưa tinh trùng đã được lọc rửa vào buồng tử cung để tạo điều kiện thuận lợi cho sự thụ tinh.

Về vấn đề vô sinh, Nghị định định nghĩa là tình trạng vợ chồng sau một năm chung sống có quan hệ tình dục, không sử dụng biện pháp tránh thai mà người phụ nữ vẫn không có thai; hoặc phụ nữ, nam giới có khuyết tật hoặc tình trạng bệnh lý dẫn đến suy giảm khả năng sinh con.

Các quy định này không chỉ giúp làm rõ các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản mà còn đảm bảo việc thực hiện các kỹ thuật này được tiến hành một cách có trật tự và an toàn cho tất cả các bên liên quan. Đồng thời, việc đặt ra các điều kiện cụ thể cho việc mang thai hộ vì mục đích nhân đạo cũng giúp bảo vệ quyền lợi của cả người mang thai hộ và người nhận.

Từ ngày 1/10/2025, Nghị định 207/2025/NĐ-CP sẽ có hiệu lực, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong quyền sinh sản của phụ nữ độc thân tại Việt Nam. Theo quy định mới, phụ nữ độc thân sẽ có cơ hội tiếp cận kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, bao gồm thụ tinh trong ống nghiệm, nếu có nhu cầu và nguyện vọng chính đáng.

Trước đây, theo Nghị định 10/2015/NĐ-CP, phụ nữ độc thân chỉ được phép thụ tinh trong ống nghiệm khi có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Tuy nhiên, với quy định mới này, họ sẽ không cần phải có lý do y tế để thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản. Điều này thể hiện sự linh hoạt và phù hợp hơn với xu hướng xã hội hiện đại, đồng thời tôn trọng quyền chủ động làm mẹ của phụ nữ độc thân.

Nghị định 207 mở rộng quyền chủ động làm mẹ, không còn ràng buộc lý do y tế, phù hợp hơn với nhu cầu cá nhân của phụ nữ độc thân. Theo Nghị định này, kỹ thuật hỗ trợ sinh sản sẽ được áp dụng cho các cặp vợ chồng vô sinh có chỉ định y tế hoặc phụ nữ không có quan hệ hôn nhân hợp pháp nhưng mong muốn sinh con. Việc hiến tinh trùng, noãn, phôi phải được thực hiện tại các cơ sở được cấp phép lưu giữ và chỉ được sử dụng cho một người hoặc một cặp vợ chồng.

Bên cạnh đó, Nghị định cũng quy định nhiều điều kiện chặt chẽ để thực hiện mang thai hộ. Các cơ sở y tế được phép thực hiện phải có ít nhất 2 năm kinh nghiệm trong kỹ thuật thụ tinh ống nghiệm và tối thiểu 500 chu kỳ thụ tinh mỗi năm trong 2 năm gần nhất. Điều này nhằm đảm bảo chất lượng và an toàn cho quá trình thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản.

Nghị định cũng quy định rõ hồ sơ và quy trình mang thai hộ. Cặp vợ chồng vô sinh muốn nhờ mang thai hộ cần nộp hồ sơ tại cơ sở y tế được cấp phép, bao gồm đơn đề nghị được thực hiện kỹ thuật mang thai hộ vì mục đích nhân đạo, bản xác nhận của Ủy ban nhân dân cấp xã nơi thường trú của bên mang thai hộ hoặc bên nhờ mang thai hộ, giấy tờ chứng minh người mang thai hộ đã từng sinh con và thỏa thuận về mang thai hộ vì mục đích nhân đạo.

Cuối cùng, trẻ sinh ra theo hình thức này cũng được pháp luật công nhận và bảo vệ quyền lợi như mọi trẻ em khác. Điều này thể hiện sự quan tâm và bảo vệ của pháp luật đối với quyền lợi của trẻ em, đồng thời đảm bảo rằng chúng có một tương lai tốt đẹp và được thừa nhận trong xã hội.