Thái Lan, một cường quốc sản xuất ô tô và xe máy hàng đầu trong khu vực ASEAN, đang đứng trước một bước ngoặt lịch sử: thực hiện một cuộc chuyển dịch chiến lược đầy tham vọng sang lĩnh vực phương tiện di chuyển bằng điện. Với một nền tảng công nghiệp vững chắc và chuỗi cung ứng phát triển, quốc gia này đang nỗ lực để trở thành một trung tâm sản xuất xe điện hàng đầu khu vực.

Trong giai đoạn chuyển đổi ưu đãi vào năm 2023, số lượng xe máy điện mới ở Thái Lan đã tăng đến 205%, cho thấy sự quan tâm của người tiêu dùng là rất lớn. Xe máy là phương tiện giao thông phổ biến nhất, len lỏi vào mọi ngóc ngách của đời sống kinh tế-xã hội Thái Lan, với hàng chục triệu chiếc đang lưu hành.

Tầm nhìn ’30@30′ – Kim chỉ nam cho tương lai điện hóa ở Thái Lan. Trái tim của chiến lược điện hóa quốc gia Thái Lan là tầm nhìn ’30@30′, một mục tiêu đầy tham vọng được Ủy ban Chính sách Xe điện Quốc gia đề ra. Mục tiêu này xác định rằng đến năm 2030, các loại xe không phát thải chủ yếu là xe điện chạy pin, phải chiếm ít nhất 30% tổng sản lượng xe được sản xuất trong nước.

Để cụ thể hóa tầm nhìn này, chính phủ đã đặt ra các con số chi tiết: sản xuất 725.000 ô tô điện và 675.000 xe máy điện vào năm 2030. Đây là những con số khổng lồ, thể hiện quyết tâm chính trị mạnh mẽ và một lộ trình rõ ràng để biến Thái Lan thành một trung tâm sản xuất xe điện hàng đầu khu vực.

Lộ trình được chia thành nhiều giai đoạn với các mục tiêu cụ thể hơn: đến năm 2025, xe điện sẽ chiếm 10% sản lượng và đăng ký mới; đến năm 2030, tỷ lệ này tăng lên 30% sản lượng và 40% đăng ký mới; và đến năm 2035, mục tiêu cuối cùng là 50% sản lượng và 100% đăng ký mới là xe điện.

Để hiện thực hóa tầm nhìn ’30@30′, chính phủ Thái Lan đã tung ra các gói hỗ trợ tài chính trực tiếp và gián tiếp, đóng vai trò như những ‘củ cà rốt’ cực kỳ hấp dẫn để kích thích cả phía cung và cầu.

Thị trường xe điện Thái Lan bùng nổ mạnh mẽ trong thời gian trợ giá ban đầu vào năm 2023, rồi đột ngột chững lại trong năm 2024. Dữ liệu sơ bộ cho thấy doanh số xe máy điện đã giảm mạnh tới 52.38% trong năm 2024. Toàn bộ phân khúc xe máy điện nói chung cũng mất đà, với mức giảm 13.9% được ghi nhận trong 5 tháng đầu năm 2025.

Các nguyên nhân chính dẫn đến sự chững lại này được chỉ ra bởi nhiều lý do, bao gồm các yếu tố vĩ mô như nền kinh tế Thái Lan tăng trưởng chậm lại, cùng với mức nợ hộ gia đình cao kỷ lục đã làm suy yếu sức mua của người tiêu dùng.

Thái Lan có những thương hiệu xe máy điện gì? Thị trường xe máy điện Thái Lan có sự phân mảnh và đa dạng. Cuộc cạnh tranh diễn ra giữa các thương hiệu nội địa Thái Lan (như Deco, Hsem, Strom), các thương hiệu toàn cầu có tên tuổi (như NIU từ Trung Quốc, Suzuki từ Nhật Bản), và các thương hiệu khác như DECO, CAKE. Hiện tại, chưa có một thương hiệu nào thực sự chiếm lĩnh được thị trường này.

Dữ liệu từ các cuộc khảo sát gần đây cho thấy một tỷ lệ lớn người Thái (lên tới 84%) sẵn sàng cân nhắc mua xe điện cho lần mua xe tiếp theo của họ. Tuy nhiên, họ cũng chung nỗi lo về thiếu trạm sạc, xe hết pin giữa đường, thời gian sạc lâu cũng như mức độ an toàn vì thị trường có nhiều hãng xe không đủ tin cậy.

Trong những năm gần đây, mạng lưới trạm sạc công cộng tại Thái Lan có sự tăng trưởng đáng kể. Số lượng trạm sạc đã tăng từ khoảng 1.482 trạm vào tháng 5 năm 2023 lên 2.658 trạm vào cuối năm 2023. Tính đến tháng 7 năm 2024, con số này đã là 10.846 điểm sạc công cộng. Chính phủ cũng đã đặt ra mục tiêu đầy tham vọng là có 12.000 trạm sạc nhanh vào năm 2030.

Tuy nhiên, tốc độ phát triển hạ tầng này vẫn chưa theo kịp tốc độ tăng trưởng bùng nổ của số lượng xe điện. Hầu hết các trạm sạc tập trung ở các khu vực đô thị lớn như Bangkok, trong khi các khu vực nông thôn và ngoại ô còn rất thưa thớt. Công suất trung bình tại các trạm sạc ở Thái Lan còn thấp so với các thị trường phát triển khác, dẫn đến thời gian sạc lâu hơn.

Mặc dù mạng lưới trạm sạc cho ô tô đang phát triển, giải pháp cho xe máy điện vẫn còn hạn chế. Hầu hết người dùng xe máy điện vẫn phụ thuộc vào việc sạc tại nhà hoặc tháo pin ra để sạc riêng, điều này không phải lúc nào cũng tiện lợi, đặc biệt với những người sống ở chung cư hoặc không có chỗ đỗ xe riêng.

Trước những thách thức của mô hình sạc cắm truyền thống, mô hình hoán đổi pin đang nổi lên như một giải pháp đột phá. Cơ quan Phát điện Thái Lan (EGAT), một tập đoàn năng lượng nhà nước, đã khởi động một dự án thí điểm quan trọng. Họ cung cấp 51 xe máy điện cho các tài xế xe ôm công nghệ tại quận Bang Kruai, Nonthaburi và lắp đặt 3 trạm hoán đổi pin để phục vụ.

Dự án này không chỉ để thử nghiệm công nghệ mà còn nhằm thu thập dữ liệu về hành vi người dùng, tác động kinh tế, xã hội và môi trường để làm cơ sở cho việc nhân rộng trên toàn quốc. Swap&Go, một công ty khởi nghiệp cũng đang xây dựng nền tảng hoán đổi pin hoạt động 24/7, cho phép người dùng tìm trạm, đặt trước pin và thanh toán thông qua một ứng dụng di động. Swap&Go hứa hẹn việc đổi pin chỉ mất 3 phút và có thể giúp người dùng tiết kiệm tới 30% chi phí so với xe xăng.

Xe điện đang trở thành xu hướng của tương lai, nhưng vẫn còn nhiều thách thức cần phải vượt qua. Mặc dù doanh số xe điện đang tăng nhanh, nhiều người vẫn còn băn khoăn về tốc độ sạc, phạm vi di chuyển và chi phí. Để giải quyết những mối lo ngại này, ngành xe điện đang nỗ lực đổi mới trên nhiều mặt.

Một trong những cải tiến gần đây là dịch vụ đổi pin. Tại Trung Quốc, người sử dụng xe đạp điện và xe máy điện có thể đổi pin đã sử dụng hết bất cứ đâu trong thành phố theo Diễn đàn kinh tế thế giới. Dịch vụ này cho phép người dùng nhanh chóng thay thế pin đã cạn bằng pin đã sạc đầy, chỉ mất khoảng 5 phút. Khách hàng có thể chỉ cần mua thân xe và thuê bộ pin, giúp giảm chi phí ban đầu khi mua một chiếc xe điện.

Công nghệ pin cũng đang được cải tiến để tăng dung lượng, rút ngắn thời gian sạc và cắt giảm chi phí. Nissan và các công ty khác đang phát triển pin thể rắn, hứa hẹn cải thiện phạm vi di chuyển và giảm thời gian sạc. Pin natri-ion cũng là một giải pháp thay thế, sử dụng natri thay vì lithium, cobalt hay nickel, giúp cắt giảm chi phí.

Đầu tư vào cơ sở hạ tầng sạc công cộng cũng là một yếu tố quan trọng. Một báo cáo của Diễn đàn Kinh tế Thế giới cho biết việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng sạc xe điện sẽ đòi hỏi sự hợp tác giữa chính phủ và khu vực tư nhân. Các giải pháp sạc công cộng sáng tạo đang được triển khai, bao gồm việc tái sử dụng các tủ viễn thông cũ ở Scotland và ý tưởng sạc điện gắn trên cột ở các thành phố như London và Los Angeles.

Tốc độ phát triển của các trạm sạc nhanh đang vượt qua các trạm sạc chậm. Trung Quốc đang dẫn đầu xu hướng này, với hơn 85% số lượng trạm sạc nhanh trên thế giới. Các trạm sạc siêu nhanh ở Bắc Kinh có thể cung cấp năng lượng cho 700 xe điện mỗi ngày.

Cuối cùng, những con đường điện hóa là giải pháp lý tưởng cho tương lai xe điện. Các con đường điện hóa có thể được vận hành bằng điện từ lưới điện, pin, hoặc các nguồn năng lượng xanh như tấm pin Mặt trời. Các chuyên gia cho biết loại ‘sạc động’ này sẽ cho phép người lái xe đi được quãng đường dài hơn với pin nhỏ hơn, đồng thời tránh phải chờ đợi tại các trạm sạc.

Ngành xe điện đang nỗ lực đổi mới để giải quyết những thách thức còn tồn tại. Với sự phát triển của công nghệ pin, cơ sở hạ tầng sạc công cộng và các giải pháp sạc sáng tạo, tương lai của xe điện đang trở nên hứa hẹn hơn bao giờ hết.

Vinamilk – ‘Mở khóa’ thiên nhiên cho nông nghiệp bền vững

Việc biến phân bò thành phân hữu cơ cho 500 ha đồng cỏ, tiết kiệm hàng trăm triệu tiền điện nhờ năng lượng xanh, và thiết lập vòng tuần hoàn đất, nước… là một số ví dụ điển hình về thành công của Vinamilk trong hành trình ‘mở khóa’ thiên nhiên, hướng tới xây dựng hệ thống trang trại bò sữa phát triển bền vững.

Theo đại diện Vinamilk, để thực hiện nông nghiệp bền vững, cần tìm ra cách để ‘mở khóa’ thiên nhiên. Tại trang trại Green Farm Tây Ninh, Vinamilk đã áp dụng cách tiếp cận ‘mở khóa tự nhiên’ để biến vùng đất vốn nắng gió, cằn cỗi hoang hóa thành một trang trại với mệnh danh ‘resort bò sữa’, theo định hướng phát triển bền vững.

Tại đây, Vinamilk đã biến 500 ha đất đai màu mỡ thành đồng cỏ Mombasa đạt chuẩn Organic Châu Âu, một trong những tiêu chuẩn nông nghiệp khắt khe nhất hiện nay. Qua đó, biến phân bò thành phân hữu cơ, sử dụng năng lượng tái tạo từ biogas để đun nước, thanh trùng sữa cho bê, sấy quần áo nhân viên, sấy cỏ và nhiều thiết bị khác, giúp tiết kiệm hơn 100 triệu đồng tiền điện mỗi tháng.

Không chỉ dừng lại ở đó, Vinamilk cũng tạo ra một vòng tuần hoàn sinh thái khép kín, không có gì bị bỏ đi, từ phân bò ủ thành phân hữu cơ, khí metan được thu gom vào hệ thống biogas, đến cỏ tươi được sấy để cho bò bê ăn trong ngày. Đàn bò sữa được chăm sóc bằng công nghệ cao, lấy tự nhiên làm cốt lõi, với hệ thống làm mát, dàn phun sương tự động, và mái chuồng được phủ tấm pin mặt trời.

Vinamilk không chỉ ‘mở khóa’ thiên nhiên mà còn ‘mở rộng’ vòng tuần hoàn ra cộng đồng địa phương, tạo nên một vùng nông nghiệp vệ tinh của các trang trại được phát triển theo hướng bền vững. Doanh nghiệp này cũng đã bao tiêu, thu mua hơn 365.000 tấn bắp sinh khối từ nông dân, tăng thu nhập cho người dân.

Mô hình này được đánh giá cao về giảm phát thải khí nhà kính, và được xem là một trong những từ khóa chiến lược của nhiều doanh nghiệp trong việc triển khai các tiêu chuẩn quốc tế, hay cụ thể hơn là thực hành ESG, vốn ngày càng quan trọng trong nền nông nghiệp thời đại mới.

Việc áp dụng các giải pháp bền vững trong sản xuất nông nghiệp không chỉ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường mà còn mang lại lợi ích kinh tế cho doanh nghiệp và cộng đồng địa phương. Với cách tiếp cận ‘mở khóa tự nhiên’, Vinamilk đã và đang thể hiện cam kết của mình đối với phát triển bền vững và góp phần xây dựng một tương lai xanh hơn cho thế hệ tương lai.

Hiện tại, Vinamilk đã và đang tiếp tục nhân rộng mô hình này tại các trang trại của mình, nhằm đóng góp vào mục tiêu phát triển bền vững của ngành nông nghiệp và bảo vệ môi trường.