Ngành logistics đang nổi lên như một trụ cột quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam, với tốc độ tăng trưởng ấn tượng từ 14-16%/năm và quy mô thị trường đạt khoảng 40-42 tỷ USD. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, khi mà mục tiêu phát thải ròng bằng ‘0’ (Net Zero) đã cam kết tại COP26 đang trở thành một thách thức lớn, logistics xanh đã trở thành một trong những trụ cột quan trọng giúp các doanh nghiệp Việt Nam tăng khả năng chống chịu trước những biến động toàn cầu và đáp ứng yêu cầu thị trường.

Logistics xanh là chìa khóa giúp các doanh nghiệp Việt Nam không chỉ bảo vệ môi trường mà còn tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế, đặc biệt là khi phải đối mặt với các chính sách thuế carbon của EU (CBAM). Việc đầu tư vào container thông minh, hệ thống vận hành tối ưu hay xe điện không chỉ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường mà còn giúp tiết giảm chi phí dài hạn cho các doanh nghiệp.

Tuy nhiên, trên con đường chuyển đổi sang logistics xanh, các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, vẫn đang gặp phải nhiều rào cản. Sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính sách tài chính, bao gồm tín dụng xanh, ưu đãi thuế và các quỹ phát triển logistics, là điều cần thiết để giúp các doanh nghiệp vượt qua những thách thức này.

Cảng Quốc tế Long An là một ví dụ điển hình về việc chủ động xây dựng chiến lược phát triển logistics quốc gia và đầu tư mạnh vào hạ tầng cảng biển. Tuy nhiên, để hiện thực hóa kế hoạch lớn này, sự hỗ trợ từ chính sách tài chính là không thể thiếu.

Nhằm hỗ trợ cho quá trình chuyển đổi sang logistics xanh, Tổng cục Hải quan đã triển khai số hóa toàn diện quy trình thông quan với sự hỗ trợ của AI, blockchain, dữ liệu lớn, mã QR… Điều này không chỉ giúp rút ngắn thời gian, giảm chi phí mà còn giảm lượng phát thải trong vận hành logistics.

Giới chuyên gia đánh giá rằng thiếu chính sách tài chính, các doanh nghiệp sẽ không thể đơn độc chuyển đổi và nền kinh tế Việt Nam sẽ khó đạt mục tiêu xanh hóa hay chuyển đổi số hiệu quả trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Chính phủ cần sớm ban hành gói chính sách tổng lực, thiết kế rõ ràng các công cụ tài chính phù hợp với từng quy mô doanh nghiệp, từng giai đoạn chuyển đổi.

Chính sách tài chính xanh sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam chuyển đổi sang logistics xanh, từ đó giúp nền kinh tế đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng ‘0’ đã cam kết tại COP26. Đồng thời, điều này cũng sẽ giúp tăng cường khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Để đạt được mục tiêu này, các chuyên gia cho rằng cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành và doanh nghiệp. Bên cạnh đó, cần có các chính sách hỗ trợ cụ thể, như tín dụng xanh, ưu đãi thuế, và các quỹ phát triển logistics. Việc này không chỉ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường mà còn giúp tăng cường khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam.

Ngày 25/7/2025, tại TP. Hồ Chí Minh, Vụ Phát triển thị trường nước ngoài (Bộ Công Thương) đã tổ chức Diễn đàn Logistics 2025 với chủ đề ‘Giải pháp logistics cho chuỗi cung ứng bền vững – ổn định’. Sự kiện này thu hút hơn 250 đại diện từ các cơ quan quản lý nhà nước, hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp logistics, xuất khẩu và các chuyên gia trong nước và quốc tế.

Diễn đàn diễn ra trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu đang đối mặt với nhiều biến động. Mục đích của diễn đàn là phân tích các xu hướng vận hành chuỗi cung ứng hiện đại, thảo luận về giải pháp kết nối liên vận, logistics đa phương thức và tăng cường năng lực thích ứng của doanh nghiệp Việt Nam.

Phát biểu khai mạc, Phó Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường nước ngoài Nguyễn Thảo Hiền nhấn mạnh vai trò quan trọng của logistics trong việc ổn định chuỗi cung ứng, nâng cao năng lực cạnh tranh và thúc đẩy xuất khẩu. Bà Hiền cũng đề cập đến nhu cầu phát triển logistics đồng bộ với chiến lược phát triển thị trường, thông qua vận tải đa phương thức và hiện đại hóa hệ thống cảng.

Tại diễn đàn, các chuyên gia và doanh nghiệp đã trình bày và thảo luận về các vấn đề liên quan đến logistics, bao gồm tổng quan tình hình logistics hiện tại, thách thức và cơ hội phát triển, kinh nghiệm quy hoạch và vận hành cảng, và giải pháp tối ưu chuỗi cung ứng.

Các đại biểu tham dự đều đồng thuận nhận định rằng doanh nghiệp logistics Việt Nam đang chủ động đổi mới phương thức vận hành, mở rộng hợp tác quốc tế và tận dụng công nghệ để nâng cao năng lực cạnh tranh. Điều này phản ánh bước chuyển mình tích cực của ngành logistics trong việc thích ứng với bối cảnh toàn cầu cũng như yêu cầu ngày càng cao từ các thị trường xuất nhập khẩu.

Diễn đàn cũng là cơ hội để các cơ quan quản lý, hiệp hội ngành hàng, chuyên gia và doanh nghiệp trong nước và quốc tế trao đổi cởi mở và thực chất về các vấn đề liên quan đến logistics và chuỗi cung ứng, từ đó tìm ra giải pháp để phát triển ngành logistics Việt Nam một cách bền vững.

Thông qua diễn đàn, các bên tham dự hy vọng sẽ có được cái nhìn tổng quan về ngành logistics hiện nay, cũng như những giải pháp logistics cho chuỗi cung ứng bền vững – ổn định, giúp các doanh nghiệp Việt Nam có thể phát triển và hội nhập sâu vào nền kinh tế toàn cầu.