Trong thời đại công nghệ số hiện nay, việc sử dụng mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của con người, đặc biệt là đối với lứa tuổi trẻ vị thành niên. Tuy nhiên, đi cùng với những lợi ích mà mạng xã hội mang lại, cũng có nhiều rủi ro và hiểm họa mà các bậc phụ huynh và trẻ em cần phải cảnh giác. Mới đây, nhiều vụ việc “bắt cóc online” tinh vi đã xảy ra, đặt ra dấu hỏi lớn về sự kết nối trong gia đình và hiểm họa từ thế giới ảo.

Những đối tượng giả danh công an hoặc cơ quan chức năng để lừa gạt, yêu cầu nạn nhân dàn dựng kịch bản bắt cóc, tống tiền. Thế giới mạng, nơi vốn được xem là không gian học tập, kết nối và giải trí, đang dần trở thành “vùng xám” tiềm ẩn nhiều rủi ro khôn lường, đặc biệt với lứa tuổi trẻ vị thành niên. Theo Báo cáo của Văn phòng Tổng Y sĩ Hoa Kỳ, năm 2023, có 95% thanh thiếu niên Mỹ từ 13-17 tuổi sử dụng mạng xã hội, trong đó hơn một phần ba dùng gần như liên tục.

Tổ chức Common Sense Media của Mỹ cũng đưa ra số liệu năm 2025, khoảng 70% thanh thiếu niên Mỹ từng dùng AI (trí tuệ nhân tạo) để “trút bầu tâm sự”. Và hơn 30% nói rằng, họ chia sẻ chuyện nghiêm túc với AI còn hơn với người thật. Tại Việt Nam, báo cáo của UNICEF – Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc – năm 2022 chỉ ra, 82% trẻ từ 12-13 tuổi và 93% trẻ từ 14-15 tuổi dùng Internet hàng ngày. Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cũng cảnh báo thanh thiếu niên Việt Nam hiện dùng mạng xã hội trung bình 5-7 giờ mỗi ngày.

Chuyên gia giáo dục, Phó Viện trưởng Viện Học tập suốt đời Tống Liên Anh chia sẻ, sự đứt gãy trong kết nối gia đình ở thời đại mạng bùng nổ như hiện nay không còn là chuyện hiếm. Chuyên gia Tống Liên Anh đưa ra lời khuyên trong vấn đề giáo dục ở gia đình: “Đôi khi, một bữa cơm không có điện thoại, một buổi tối đi bộ cùng nhau, hay chỉ là cùng con xem lại một bộ phim cũ cũng đủ tạo nên kết nối.”

Chuyên gia Tống Liên Anh cũng khuyên phụ huynh hãy học cách hỏi con về cảm xúc chứ đừng chỉ hỏi về điểm số hay thành tích. Một câu như “Hôm nay con có vui không?”, “Có điều gì làm con mệt không?” tưởng đơn giản, nhưng lại có thể mở ra cánh cửa để cha mẹ bước vào thế giới tâm tư đầy bí mật và xáo trộn của trẻ một cách rất tự nhiên.

Chuyên gia giáo dục Tống Liên Anh cho rằng, thế giới mạng xã hội đang có sức hút lớn với trẻ. Trẻ sẵn sàng chia sẻ suy nghĩ với một người lạ trên mạng, chứ không phải bố mẹ. Mạng xã hội có nguy cơ tạo ra khoảng trống lớn giữa bố mẹ và con cái, đồng thời tạo ra chuỗi đứt gãy trong các mối quan hệ trong gia đình, khi các thành viên đều muốn dùng điện thoại, lướt mạng hơn là cùng nhau chuyện trò.

Trước những rủi ro và hiểm họa từ mạng xã hội, các bậc phụ huynh cần phải có biện pháp giáo dục và định hướng cho trẻ em sử dụng mạng xã hội một cách an toàn và lành mạnh. Đồng thời, cũng cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và xã hội để tạo ra một môi trường mạng an toàn và tích cực cho trẻ em.

Ngày 31/7, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký ban hành một đạo luật mới quy định áp dụng các biện pháp xử phạt tài chính đối với những người dùng Internet tìm kiếm các nội dung bị coi là “tài liệu cực đoan”. Theo đó, người vi phạm có thể phải đối mặt với khoản phạt lên tới 5.000 ruble, tương đương khoảng 64 USD, nếu bị phát hiện có chủ ý truy cập hoặc tìm kiếm các sách, bài viết, tác phẩm nghệ thuật, âm nhạc hoặc các trang mạng nằm trong danh sách bị cấm. Hiện tại, danh sách này bao gồm hơn 5.000 đầu mục.

Đạo luật mới cũng nhắm đến việc cấm quảng bá các dịch vụ mạng riêng ảo (VPN) và quy định xử phạt đối với hành vi chuyển giao thẻ SIM cho người khác. Đây là hai phương pháp phổ biến mà người dùng Internet tại Nga sử dụng để bảo vệ quyền riêng tư khi truy cập mạng. VPN cho phép người dùng tạo một kết nối mạng riêng tư và an toàn qua Internet, giúp che giấu địa chỉ IP, mã hóa dữ liệu và truy cập các trang web bị chặn hoặc giới hạn địa lý.

Trước đó, vào ngày 23/7, trong cuộc họp với Tổng thống Putin, Bộ trưởng Bộ Phát triển Kỹ thuật số của Nga, Maksut Shadayev, đã giải thích rằng những quy định mới này sẽ không ảnh hưởng đến người dùng thông thường. Ông Shadayev cho biết các công cụ tìm kiếm sẽ chỉ cung cấp thông tin truy cập trái phép của người dùng cho Bộ Nội vụ trong khuôn khổ một vụ án hình sự đã được khởi tố. Đồng thời, các nhân viên thực thi pháp luật phải chứng minh được rằng người dùng đã biết trước việc truy cập tài liệu của mình là nằm trong danh sách các tài liệu cực đoan.

Việc ban hành đạo luật mới này cho thấy Nga tiếp tục siết chặt kiểm soát Internet và tăng cường các biện pháp giám sát trực tuyến. Mục tiêu của chính phủ Nga là ngăn chặn truy cập trái phép vào các nội dung bị coi là cực đoan, tuy nhiên, điều này cũng làm dấy lên lo ngại về việc hạn chế quyền tự do của người dùng Internet và khả năng truy cập thông tin của họ.

Đạo luật mới này được xem là một phần của nỗ lực nhằm tăng cường kiểm soát Internet của Nga. Chính phủ Nga đã thực hiện nhiều biện pháp để kiểm soát và giám sát hoạt động trực tuyến, bao gồm việc chặn các trang web bị coi là cực đoan và tăng cường giám sát hoạt động của các công ty công nghệ.

Các chuyên gia và tổ chức nhân quyền đã lên tiếng chỉ trích đạo luật mới này, cho rằng nó sẽ hạn chế quyền tự do của người dùng Internet và khả năng truy cập thông tin của họ. Họ cũng lo ngại rằng đạo luật này sẽ được sử dụng để đàn áp và kiểm soát những người có quan điểm khác biệt với chính phủ.

Tổng thống Putin đã ký ban hành nhiều đạo luật liên quan đến kiểm soát Internet trong những năm gần đây. Chính phủ Nga đã tăng cường các biện pháp giám sát trực tuyến và kiểm soát hoạt động của các công ty công nghệ, gây ra lo ngại về việc hạn chế quyền tự do của người dùng Internet.

Trong thời đại số, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của nhiều người. Đặc biệt, đối với phụ nữ, mạng xã hội không chỉ là một công cụ giải trí mà còn là một phương tiện hữu ích giúp họ kết nối, chia sẻ và tìm kiếm thông tin hữu ích. Nhiều chị em đã biết cách tận dụng mạng xã hội để giữ ‘lửa’ tổ ấm, gắn kết tình cảm gia đình và vun đắp hạnh phúc.

Chị Thanh Hoàng, ở phường Cái Răng, là một ví dụ điển hình. Sau khi mất việc do công ty kinh doanh thua lỗ, chị Hoàng đã trở thành bà nội trợ toàn thời gian. Tuy nhiên, chị không để cuộc sống của mình trở nên nhàm chán. Thay vào đó, chị đã lên mạng xã hội để tìm kiếm cơ hội việc làm và học hỏi kinh nghiệm. Chị đã tham gia vào các nhóm, hội làm bánh để học tập kinh nghiệm và dành thời gian tự học làm bánh theo những clip trên Youtube. Chị Hoàng cũng đã mạnh dạn bán bánh online tại nhà sau thời gian tích lũy kiến thức. Chị thường đăng bán bánh trên trang cá nhân và bán trên các hội nhóm, ShopeeFood… Nhờ đó, khách hàng biết đến mình nhiều hơn, việc kinh doanh thuận lợi hơn. Chị Hoàng chia sẻ rằng, nhờ tận dụng lợi thế mạng xã hội mà cuộc sống của chị có nhiều thay đổi tích cực. Ngoài ra, mạng xã hội cũng giúp chị Hoàng kết bạn với những chị em nội trợ khác, được học hỏi nhiều điều hay trong việc nuôi dạy con cái, chăm sóc gia đình…

Chị Bảo Trân, ở phường Ninh Kiều, cũng có trải nghiệm tương tự. Chị Trân thường lướt mạng xã hội sau khi hoàn tất công việc ở cửa hàng kinh doanh, sửa chữa điện thoại và lo chu toàn việc cơm nước cho chồng con. Chị Trân chia sẻ rằng, mạng xã hội là phương tiện hữu ích giúp chị kết nối với bạn bè, tham gia vào các nhóm cộng đồng trực tuyến liên quan đến việc nấu ăn ngon, chăm sóc tổ ấm, trang trí nhà cửa, làm đẹp… Nhờ đó, chị cập nhật nhiều kiến thức bổ ích để chăm sóc bản thân và gia đình tốt hơn. Mạng xã hội cũng giúp chị Trân học được cách chế biến nhiều món ăn mới lạ để vào bếp trổ tài cho chồng con thưởng thức. Chị còn tận dụng các chương trình học tập sinh động trên mạng để kèm cặp con học tập; hướng dẫn, kiểm soát và đồng hành cùng con trong quá trình học tập để giúp con sử dụng điện thoại một cách an toàn và hiệu quả.

Đối với chị Huỳnh Như, ở phường Ninh Kiều, mạng xã hội là phương tiện giúp các thành viên trong gia đình kết nối tình cảm. Chị Như kể rằng, công việc kinh doanh của chồng chị phải đi công tác thường xuyên, có khi vắng nhà hàng tuần liền. Chị Như đã lập nhóm Zalo riêng của gia đình với tên ‘Nhà của Bi Bo’. Nhờ có nhóm Zalo này, các thành viên trong gia đình thường xuyên hỏi han, chia sẻ với nhau những chuyện vui buồn trong cuộc sống. Chính sự quan tâm lẫn nhau từ những điều nhỏ như thế giúp các thành viên trong gia đình chị Như thêm gắn kết, thương yêu nhau hơn.

Trong thời đại 4.0, phụ nữ dễ dàng cập nhật tri thức, khẳng định bản thân và nâng cao chất lượng cuộc sống với chiếc điện thoại thông minh. Việc sử dụng mạng xã hội đúng cách, đúng mục đích, không chỉ giúp nhiều chị em mở rộng cơ hội tiếp cận nguồn thông tin, tri thức mà còn góp phần gắn kết tình cảm, giữ ‘lửa’ cho tổ ấm, xây dựng gia đình tiến bộ, hạnh phúc.

Hiện tượng “Gen Z stare” – Ánh mắt vô cảm đang gây ra một cuộc tranh cãi nóng trong lĩnh vực bán lẻ và dịch vụ khách hàng. Đây không chỉ đơn thuần là một dạng giao tiếp phi ngôn ngữ thông thường, mà còn phản ánh một sự mâu thuẫn sâu sắc giữa các thế hệ trong xã hội hiện đại.

Theo các chuyên gia tâm lý, “Gen Z stare” có nguồn gốc từ sự khác biệt về giá trị, hoàn cảnh sống và môi trường trưởng thành của thế hệ Gen Z. Thế hệ này đã lớn lên trong thời đại Internet và chịu ảnh hưởng trực tiếp từ đại dịch COVID-19, điều này đã định hình cách họ tương tác và giao tiếp một cách đáng kể. Khi lớn lên trong một thế giới nơi giao tiếp gián tiếp qua màn hình điện thoại hay laptop trở nên phổ biến, Gen Z đã hình thành nên những cách thức giao tiếp trực tiếp riêng biệt.

Đa số mọi người thường cho rằng “Gen Z stare” là biểu hiện của sự thiếu tôn trọng hoặc thậm chí là sự lười nhác. Tuy nhiên, các nhà tâm lý học lại đưa ra một góc nhìn khác. Họ cho rằng ánh mắt vô cảm này không phải lúc nào cũng xuất phát từ sự thiếu tôn trọng, mà có thể là một dấu hiệu của sự quá tải cảm xúc và lo âu xã hội. Gen Z đang phải đối mặt với vô vàn kỳ vọng và áp lực trong cuộc sống, và điều này có thể khiến họ cảm thấy choáng ngợp và không biết cách thể hiện bản thân một cách tích cực.

Trước hiện tượng này, thay vì phán xét hay chỉ trích, chúng ta cần dành thời gian để hiểu và đồng cảm với những thách thức mà thế hệ trẻ đang phải đối mặt. Gen Z đang lớn lên trong một thế giới thay đổi không ngừng, và điều này đòi hỏi sự thông cảm và hỗ trợ từ các thế hệ trước. Mối quan hệ giữa các thế hệ có thể được cải thiện khi chúng ta hiểu và chấp nhận những khác biệt về cách giao tiếp và tương tác của mỗi thế hệ.

Trong bối cảnh hiện nay, việc tìm hiểu và nghiên cứu về “Gen Z stare” không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về thế hệ trẻ, mà còn mang lại cơ hội để xây dựng những mối quan hệ tốt đẹp hơn giữa các thế hệ. qua việc tìm hiểu, chúng ta có thể nhận ra rằng đây không chỉ là một hiện tượng giao tiếp thông thường, mà còn là một cơ hội để kết nối và thấu hiểu.

Hiện tượng “Gen Z stare” chắc chắn sẽ tiếp tục là một chủ đề nóng trong thời gian tới. Tuy nhiên, thông qua việc nhìn nhận vấn đề một cách tích cực và tìm hiểu sâu sắc về nguyên nhân, chúng ta có thể chuyển đổi những thách thức thành cơ hội để xây dựng một cộng đồng đa dạng và hòa nhập hơn.