Ngày 1/8/2020, Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA) chính thức có hiệu lực, mở ra một chương mới trong quan hệ hợp tác kinh tế thương mại giữa Việt Nam và EU. Sau 5 năm thực thi, những lợi ích mà EVFTA mang lại đã trở nên rõ ràng và thiết thực cho doanh nghiệp hai bên.

Theo cam kết trong EVFTA, hiệp định sẽ loại bỏ hầu hết các rào cản thuế quan, ngoại trừ một số mặt hàng áp dụng hạn ngạch thuế quan miễn thuế. Về phía EU, cam kết xóa bỏ thuế quan ngay khi EVFTA có hiệu lực đối với hàng hóa của Việt Nam thuộc 85,6% số dòng thuế trong biểu thuế, tương đương 70,3% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vào EU. Trong vòng 7 năm kể từ khi EVFTA có hiệu lực, EU cam kết xóa bỏ 99,2% số dòng thuế trong biểu thuế, tương đương 99,7% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vào EU. Đối với 0,3% kim ngạch xuất khẩu còn lại, bao gồm một số sản phẩm gạo, ngô ngọt, tỏi, nấm, đường và các sản phẩm chứa hàm lượng đường cao, EU cam kết mở cửa cho Việt Nam theo hạn ngạch thuế quan (TRQs) với thuế nhập khẩu trong hạn ngạch là 0%.

Về thuế xuất khẩu của Việt Nam, Việt Nam cam kết xóa bỏ hầu hết các loại thuế xuất khẩu đối với hàng hóa xuất sang EU. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở EU sẽ có cơ hội tiếp cận thị trường Việt Nam với gần 100 triệu người tiêu dùng, đặc biệt là tầng lớp trung lưu đang tăng trưởng nhanh.

Báo cáo Chỉ số niềm tin kinh doanh (BCI) quý II/2025 do Hiệp hội doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) công bố cho thấy, tỷ lệ doanh nghiệp xác định ưu đãi thuế quan là lợi ích nổi bật của EVFTA đã tăng vọt từ 29% trong quý II/2024 lên đến 61% trong quý II/2025. Một số doanh nghiệp đã có thể định lượng lợi nhuận trực tiếp từ EVFTA, mức tăng trung bình được ghi nhận vào lợi nhuận ròng là 8,7% – với một số doanh nghiệp báo cáo con số ấn tượng lên tới 25%.

Cũng theo báo cáo này, sau 5 năm thực thi và tận dụng EVFTA, có đến 98,2% doanh nghiệp châu Âu tham gia khảo sát cho biết họ đã biết đến EVFTA và gần một nửa trong số đó báo cáo rằng hiệp định mang lại lợi ích từ mức trung bình đến đáng kể. Đáng chú ý, không chỉ các tập đoàn lớn được hưởng lợi mà các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) cũng đang khai thác tốt các ưu đãi từ hiệp định.

EVFTA không chỉ là một thỏa thuận về thuế quan mà còn là nền tảng cho sự hài hòa về tiêu chuẩn và thịnh vượng bền vững. Hiệp định đã củng cố lòng tin, thúc đẩy thương mại và mang lại lợi ích thiết thực cho cả hai phía.

Tuy nhiên, để tiếp tục tận dụng các ưu đãi từ EVFTA, các doanh nghiệp Việt Nam cần chuyển mình thích ứng với nhu cầu ngày càng tăng từ thị trường EU đối với sản phẩm bền vững. Việt Nam có nhiều lợi thế khai thác từ nguồn nguyên liệu phong phú đến cam kết mạnh mẽ với phát triển xanh, cũng như đảm bảo tiêu chuẩn cao về môi trường và xã hội.

Ông Ngô Chung Khanh – Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương nhấn mạnh, EU là thị trường tốt, thị trường tiềm năng, với tiêu chuẩn thị trường cao nhưng vấn đề quan trọng là xuất khẩu sang EU đem lại giá trị cao. Trên thực tế, nhiều doanh nghiệp đang xuất khẩu tốt sang thị trường này.

Bộ Công Thương đang tiếp tục triển khai xây dựng Đề án hệ sinh thái kết nối các chủ thể doanh nghiệp lại với nhau và không chỉ có sự hỗ trợ từ cơ quan địa phương, cơ quan Trung ương, mà cả sự hỗ trợ của hiệp hội logistics, ngân hàng, đơn vị tư vấn… Khi có hệ sinh thái, các sản phẩm rất dễ truy xuất nguồn gốc.

Trong chiến lược phát triển dài hạn, việc tận dụng tối đa các FTA được xác định là chìa khóa then chốt giúp Việt Nam duy trì đà tăng trưởng, thu hút đầu tư và củng cố vị thế trên trường quốc tế.

Trong bối cảnh hiện nay, với sự phát triển không ngừng của thương mại toàn cầu, các doanh nghiệp đang phải đối mặt với những thách thức mới trong việc đảm bảo tuân thủ các quy định và tận dụng các cơ hội mà thị trường quốc tế mang lại. Một trong những công cụ quan trọng giúp họ đạt được mục tiêu này là giấy chứng nhận xuất xứ, hay còn gọi là C/O (Certificate of Origin).

Giấy chứng nhận xuất xứ đã trở thành một phần không thể thiếu trong hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp, không chỉ ở Việt Nam mà còn trên toàn thế giới. Tại Việt Nam, theo số liệu mới nhất, có tới 56% doanh nghiệp châu Âu đang hoạt động tại đây thực hiện việc nộp chứng từ C/O định kỳ hàng tháng. Con số này cho thấy mức độ quan trọng ngày càng tăng của giấy chứng nhận xuất xứ trong việc đảm bảo tuân thủ các quy định về xuất xứ hàng hóa, đặc biệt là khi Việt Nam tham gia vào nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA) với các quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.

Chỉ riêng trong năm 2024, Việt Nam đã cấp hơn 1,8 triệu giấy chứng nhận xuất xứ ưu đãi. Điều này không chỉ phản ánh nỗ lực của Việt Nam trong việc đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu mà còn cho thấy sự tận dụng hiệu quả các hiệp định thương mại tự do mà quốc gia này đã tham gia. Giá trị xuất khẩu tương ứng với số lượng C/O ưu đãi cấp trong năm 2024 đạt trên 100 tỷ USD.

So với năm 2023, số lượng C/O ưu đãi cấp trong năm 2024 đã tăng 18% về lượng và 28% về giá trị. Đây là một sự tăng trưởng đáng kể, cho thấy sự gia tăng trong hoạt động xuất khẩu của Việt Nam, đặc biệt là sang các thị trường có hiệp định FTA. Khoảng 28% tổng kim ngạch xuất khẩu sang các thị trường có FTA được thực hiện với sự hỗ trợ của giấy chứng nhận xuất xứ ưu đãi, một con số ấn tượng khẳng định vai trò của C/O trong việc hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận và tận dụng các lợi ích từ các hiệp định thương mại tự do.

Việc tăng trưởng trong cấp C/O ưu đãi cũng đồng thời cho thấy nỗ lực của các doanh nghiệp Việt Nam trong việc đáp ứng các tiêu chuẩn và quy định quốc tế, đồng thời tối ưu hóa lợi ích từ các hiệp định thương mại tự do. Qua đó, không chỉ góp phần vào sự phát triển bền vững của hoạt động xuất khẩu, mà còn nâng cao vị thế của Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Tới đây, để tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp trong việc cấp giấy chứng nhận xuất xứ và tận dụng các cơ hội từ FTA, Việt Nam sẽ cần tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh thông qua việc đơn giản hóa thủ tục hành chính và nâng cao hiệu quả của các hệ thống quản lý xuất xứ hàng hóa. Bên cạnh đó, việc tăng cường thông tin và hướng dẫn cho doanh nghiệp về các quy định xuất xứ và cách tận dụng các FTA cũng sẽ đóng vai trò quan trọng.

Thông tin chi tiết hơn về các quy định xuất xứ tại website của cơ quan chức năng hoặc Tổng cục Hải quan Việt Nam để biết thêm thông tin mới nhất