Một loài chim di cư quý hiếm, hiện đang bên bờ tuyệt chủng ngoài tự nhiên, vừa được ghi nhận xuất hiện tại Việt Nam. Cụ thể, vào tháng 5/2025, các nhà nghiên cứu thuộc Trung tâm Nhiệt đới Việt – Nga đã phát hiện hai cá thể Sẻ đồng ngực vàng (Emberiza aureola) trong đợt khảo sát khu hệ chim tại đảo Ba Mùn, thuộc Vườn Quốc gia Bái Tử Long, tỉnh Quảng Ninh. Phát hiện này mang lại hy vọng cho sự bảo tồn của loài chim này và cho thấy hệ sinh thái tại khu vực Đông Bắc Việt Nam vẫn còn giữ được những điều kiện sinh cảnh phù hợp cho các loài chim hoang dã trong mùa di cư.

Sẻ đồng ngực vàng là loài chim thuộc họ Sẻ đồng (Emberizidae), phân bố chủ yếu tại khu vực Á – Âu. Trước đây, chúng từng có số lượng hàng chục triệu cá thể, nhưng đã suy giảm hơn 90% trong vòng 40 năm qua do săn bắt trái phép, mất sinh cảnh và biến đổi đất nông nghiệp. Loài này đã được xếp vào nhóm Cực kỳ nguy cấp (CR) trong Sách Đỏ của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) từ năm 2017.

Tại Việt Nam, Sẻ đồng ngực vàng là loài chim trú đông rất hiếm gặp, thường di cư qua Tây Bắc, Đông Bắc, Trung Trung Bộ và Nam Bộ. Chúng ưa sinh cảnh mở như trảng cỏ, đồng ruộng, rừng ngập mặn hoặc vùng cây bụi gần nguồn nước, có thể sinh sống ở độ cao đến 1.730m. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, số lượng cá thể ghi nhận được ở nước ta ngày càng thưa thớt.

Một trong những nguyên nhân khiến loài chim này suy giảm nghiêm trọng là nạn săn bắt để làm món ăn “đặc sản”, đặc biệt tại các quốc gia nằm trên tuyến di cư. Ngoài ra, việc thu hẹp diện tích rừng, chuyển đổi đất nông nghiệp, ô nhiễm môi trường sống cũng góp phần làm mất nơi cư trú của chúng.

Để bảo vệ loài chim quý hiếm này, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 04/CT-TTg ngày 17/5/2022, yêu cầu thực hiện các giải pháp cấp bách nhằm bảo vệ các loài chim hoang dã, di cư tại Việt Nam – trong đó có Sẻ đồng ngực vàng. Sự hiện diện của loài này tại Việt Nam không chỉ là một tín hiệu quan trọng cho sự bảo tồn của loài này mà còn đóng vai trò mắt xích quan trọng trong chuỗi thức ăn tự nhiên, góp phần duy trì cân bằng sinh thái.

Việc bảo vệ Sẻ đồng ngực vàng cũng giúp ngăn chặn sự suy thoái của các hệ sinh cảnh quan trọng – đồng thời thúc đẩy ý thức cộng đồng trong việc bảo vệ động vật hoang dã, chống lại các hoạt động khai thác và buôn bán trái phép. Là loài di cư xuyên lục địa, việc bảo vệ Sẻ đồng ngực vàng không thể là nỗ lực đơn lẻ của một quốc gia. Việt Nam hiện đang đóng vai trò là điểm trú đông và hành lang di cư của loài này, do đó việc duy trì hệ sinh thái tự nhiên, đặc biệt tại các vườn quốc gia và khu bảo tồn, là yếu tố then chốt trong chương trình bảo tồn chung.

Sony Xperia, một thương hiệu điện thoại di động từng rất nổi tiếng và được săn đón, giờ đây đã trở thành một điển hình về lãng phí tiềm năng. Vào thời kỳ đỉnh cao, sở hữu một chiếc Sony Xperia là một điều gì đó rất đặc biệt, mang lại cảm giác cao cấp và chỉn chu. Tuy nhiên, sau nhiều năm, di sản ấy đã phai nhạt và biến thành sự thờ ơ.

Thương hiệu Xperia đã trở thành một minh chứng điển hình cho việc lãng phí tiềm năng: định giá quá cao, chất lượng không tương xứng và ngày càng khó mua. Từ những lần ra mắt thất bại đến thị phần dần tan biến, sự sa sút của Sony Xperia không chỉ là một bước đi sai lầm, mà là cả một quá trình sụp đổ đang diễn ra từ từ.

Sony từng có đủ mọi yếu tố để thống trị thị trường. Hãng tự sản xuất màn hình, cảm biến và thiết bị âm thanh. Tấm nền TV Bravia của họ nổi tiếng về độ chính xác màu sắc. Bộ phận máy ảnh thì sản xuất các cảm biến không chỉ dùng trên thiết bị của hãng mà còn cho chính điện thoại của đối thủ. Tuy nhiên, Sony đã không bao giờ kết nối các mảnh ghép lại với nhau để tạo ra một hệ sinh thái vững chắc.

Họ đã bỏ mặc bộ phận di động của mình như một hòn đảo trôi nổi, lạc lõng giữa một tập đoàn đầy những thứ tiềm năng nhưng chưa bao giờ thành hiện thực. Xperia1 VII, chiếc điện thoại mới nhất của Sony, đã vấp ngã ngay từ vạch xuất phát. Những người dùng đầu tiên không được chào đón bằng sự toàn mỹ, mà bằng việc máy cứ khởi động lại liên tục.

Vấn đề nghiêm trọng đến mức Sony phải tạm dừng hoàn toàn việc bán hàng. Sự hiện diện của Sony trên thị trường smartphone không chỉ đang mờ dần. Nó đang bốc hơi, và chúng ta có những con số để chứng minh điều đó. Trong báo cáo tài chính năm 2023, mảng di động của Sony mang về 356 triệu yên. Một năm sau, con số đó giảm xuống còn 299 triệu yên. Đến năm 2025, nó lại tiếp tục giảm xuống còn 279 triệu yên.

Câu hỏi bây giờ không phải là khi nào Sony sẽ khắc phục, mà là liệu họ có còn đủ mặn mà với chính đứa con của mình hay không. Nếu Sony là một tân binh đang cố gắng giành lấy thị phần, những khó khăn của họ có thể hiểu được. Nhưng đây là Sony, một gã khổng lồ công nghệ với di sản vô song trong lĩnh vực điện tử tiêu dùng và công nghệ hình ảnh hàng đầu thế giới.

Có lẽ, dấu hiệu đã quá rõ ràng. Xperia không cần một lần tái định vị thương hiệu hay một sản phẩm chủ lực ‘cứu thế’ nào nữa. Nó cần sự rõ ràng. Bởi ở thời điểm này, việc bám víu vào một thị trường ngách ngày càng thu hẹp với mức giá trên trời và những đợt ra mắt thất bại đơn giản không phải là một tầm nhìn chiến lược.

Những hiện tượng thiên nhiên kỳ lạ và hiếm gặp gần đây đã thu hút sự chú ý của toàn cầu, không chỉ bởi cảnh tượng kỳ dị mà chúng mang lại mà còn bởi những mối lo ngại về sự biến đổi khí hậu và tác động xấu tới môi trường. Từ những tia sét đỏ với hình dạng kỳ dị như trong phim khoa học viễn tưởng, hiện tượng ‘biển sữa’ với mặt biển phát sáng đồng đều, đến sự tẩy trắng đồng loạt của san hô trên quy mô toàn cầu, tất cả đều là những sự kiện hiếm hoi và đáng được quan tâm.

Sét đỏ, một hiện tượng hiếm gặp, đã được ghi nhận tại dãy Himalaya vào năm 2022. Các nhà nghiên cứu cho rằng mặc dù sét đỏ xảy ra ở tầng khí quyển trên, nhưng chúng thường liên quan đến các biến đổi về thời tiết, có khi rất cực đoan. Việc nghiên cứu hiện tượng này không chỉ giúp giải mã những bí ẩn đang tồn tại mà còn góp phần lý giải cách các cơn bão ngày càng trở nên phức tạp và khó dự đoán. Burcu Kosar, nhà vật lý khí quyển tại NASA, cho rằng nhiệt độ toàn cầu tăng do biến đổi khí hậu có thể làm gia tăng cường độ và tần suất giông bão, đồng thời cũng dẫn đến hoạt động sét mạnh hơn.

Các nhà khoa học vẫn cần thêm thời gian để tìm hiểu và có những lý giải xác đáng về mối liên hệ giữa sét đỏ với các cơn bão và những gì xảy ra ở ngoài vũ trụ. Song song đó, hiện tượng ‘biển sữa’ cũng là một trong những sự kiện hiếm hoi và bí ẩn, với mặt biển phát sáng đồng đều, lan rộng đến tận chân trời với ánh sáng xanh lục nhạt như ánh dạ quang. Các nhà nghiên cứu đã biên soạn cơ sở dữ liệu toàn diện nhất cho đến nay về những sự kiện này, kết hợp với các báo cáo, thông tin, ghi chép khi đi biển của các thủy thủ suốt 400 năm.

Dự án này nhằm mục đích chuyển các câu chuyện truyền miệng nhiều thế kỷ thành bằng chứng khoa học và tìm ra mối liên hệ giữa những vùng biển phát sáng ấy với cách mà hành tinh xanh đang vận hành. Tuy nhiên, câu hỏi lớn nhất hiện vẫn chưa có lời giải: liệu hiện tượng này là dấu hiệu của một hệ sinh thái lành mạnh hay là biểu hiện của mất cân bằng sinh học? Câu hỏi này mở ra hướng nghiên cứu mới về vai trò của vi khuẩn trong hệ sinh thái đại dương.

San hô ở nhiều vùng biển cũng đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng. Theo công bố vào cuối tháng 4/2025, tình trạng tẩy trắng đã lan rộng đến 84% rạn san hô của đại dương, đây là sự kiện nghiêm trọng nhất từng xảy ra trên quy mô toàn cầu. Đây là lần thứ tư hiện tượng san hô bị tẩy trắng diễn ra trên toàn cầu kể từ năm 1998. Nguyên nhân được cho là do đại dương ấm lên và chưa biết khi nào sẽ kết thúc.

Các nhà khoa học cho rằng cách tốt nhất để bảo vệ các rạn san hô là giải quyết tận gốc nguyên nhân của biến đổi khí hậu. Điều đó có nghĩa là giảm lượng khí thải của con người, chủ yếu từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch. Như vậy, những hiện tượng thiên nhiên kỳ lạ gần đây không chỉ mang đến cảnh tượng gây sửng sốt mà còn tiềm ẩn mối lo về sự biến đổi khí hậu và tác động xấu tới môi trường.

Để bảo vệ hành tinh xanh, chúng ta cần phải hành động quyết liệt để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Chúng ta cần nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường và thực hiện các biện pháp cần thiết để giảm lượng khí thải, bảo vệ hệ sinh thái đại dương và duy trì sự cân bằng của tự nhiên.

Hai ngư dân Mỹ, Jason Wise và Dyllan Rust, vừa lập kỷ lục tại tiểu bang Delaware khi bắt được những con cá có giá trị ẩm thực cao. Tuy nhiên, thay vì được vinh danh, các loài cá này lại bị chính quyền khuyến cáo tiêu diệt do thuộc nhóm sinh vật xâm lấn, đe dọa hệ sinh thái địa phương.

Jason Wise đã ghi tên mình vào lịch sử với kỷ lục tiểu bang đầu tiên về cá trê đầu bẹt sau khi bắt được một con cá nặng khoảng 15,4 kg tại hồ Lums. Anh chia sẻ rằng cần câu của mình bị va mạnh, cong xuống đất và biết mình lại bắt được một con cá khủng. Đây không phải lần đầu Wise bắt được cá trê đầu bẹt tại địa điểm này, khi trong năm 2024, anh đã bắt được 53 con.

Gần như đồng thời, Rust từ Harrington cũng thiết lập một kỷ lục mới với con cá lóc đầu phương Bắc nặng gần 7 kg, phá kỷ lục cũ chỉ trong chưa đầy một tháng. Anh bắt được cá tại Marshyhope Ditch, bên ngoài Harrington.

Mặc dù được đánh giá cao về mặt ẩm thực, cả cá trê đầu bẹt và cá lóc phương Bắc đều nằm trong danh sách sinh vật xâm lấn, có khả năng phá vỡ cân bằng sinh thái. Theo DNREC, cá trê đầu bẹt chỉ săn cá sống và giáp xác, đe dọa nghiêm trọng đến hệ sinh vật thủy sinh bản địa. Còn cá lóc phương Bắc có khả năng sinh sản nhiều lần mỗi năm và ăn tạp, làm giảm số lượng cá thể thao như cá rô miệng rộng.

DNREC cũng nhấn mạnh rằng việc mua bán, vận chuyển, thả hoặc sở hữu các loài xâm lấn còn sống đều bị nghiêm cấm tại Delaware. Tuy nhiên, nếu ngư dân bắt được chúng bằng phương pháp hợp pháp, việc tiêu thụ làm thực phẩm được chấp nhận và thậm chí được khuyến khích.

Cá xâm lấn đang ngày càng được đánh giá cao về mặt ẩm thực và DNREC khuyến khích ngư dân báo cáo số lượng cá xâm lấn bắt được. Việc này không chỉ giúp kiểm soát số lượng cá xâm lấn mà còn góp phần bảo vệ hệ sinh thái địa phương.