Công nghệ 5G có tiềm năng đóng góp đáng kể vào nền kinh tế châu Á – Thái Bình Dương, với ước tính lên đến 130 tỷ USD vào năm 2030, theo một nghiên cứu gần đây của Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu (LKYSPP). Tuy nhiên, mức độ ứng dụng 5G trong khu vực ASEAN hiện còn chênh lệch lớn. Trong khi Singapore đã đạt mức ứng dụng 5G lên tới 48,3%, một số quốc gia thành viên ASEAN khác chỉ mới đạt dưới 1%. Các nhà nghiên cứu cho rằng nếu không có hành động phối hợp kịp thời, những chênh lệch này có thể làm sâu sắc thêm khoảng cách số và làm suy yếu năng lực cạnh tranh khu vực, khiến ASEAN bị tụt lại phía sau trong cuộc đua chuyển đổi số toàn cầu.

Giáo sư Vũ Minh Khương, Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu, Đại học Quốc gia Singapore, nhận định rằng sự hội tụ giữa 5G và trí tuệ nhân tạo (AI) chính là hạ tầng cho đổi mới sáng tạo, thúc đẩy các lĩnh vực như sản xuất thông minh, nông nghiệp chính xác, và giao thông tự hành. Dựa trên các cuộc phỏng vấn chuyên sâu và khảo sát với hơn 400 chuyên gia đến từ 8 quốc gia ASEAN, nghiên cứu của LKYSPP chỉ ra rằng các chính phủ cần nhìn nhận 5G như một hạ tầng chiến lược cho AI, chứ không đơn thuần là nâng cấp viễn thông. Đồng thời, cần khẩn trương thu hẹp khoảng cách kỹ năng đang cản trở doanh nghiệp áp dụng công nghệ.

Để đảm bảo tương lai số của ASEAN, báo cáo đề xuất 5 ưu tiên chiến lược: Xây dựng các chiến lược phát triển 5G-AI quốc gia với lộ trình rõ ràng đến năm 2030; thành lập cơ quan điều phối có quyền hạn thực sự tại các quốc gia thành viên ASEAN; triển khai các chính sách bao trùm, tiên tiến nhằm tăng cường khả năng tiếp cận và đổi mới; phát triển hệ sinh thái AI thông qua hợp tác công – tư; triển khai các cơ chế giám sát mạnh mẽ để theo dõi tiến độ và cho phép điều chỉnh lộ trình. Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu đang tích cực nghiên cứu và đề xuất các giải pháp để giúp ASEAN thu hẹp khoảng cách số và tận dụng tối đa lợi ích của công nghệ 5G.

Tại Việt Nam, các nhà mạng viễn thông hiện chưa đầu tư đúng mức cho 5G. Giáo sư Vũ Minh Khương cho rằng Chính phủ cần chủ động điều phối giống như cách Singapore đang làm bằng cách kết nối các bên: nhà cung cấp công nghệ quốc tế, doanh nghiệp trong nước, người dùng và các quỹ tài trợ. Sự kết hợp giữa 5G và AI sẽ mở ra một kỷ nguyên mới cho trải nghiệm kết nối thông minh, góp phần định hình lại các ngành công nghiệp trong tương lai.

Chính vì vậy, khi nói đến năng lực cạnh tranh của AI, không thể bỏ qua vai trò chiến lược của mạng 5G. Để không bị tụt lại phía sau trong cuộc đua chuyển đổi số toàn cầu, các quốc gia thành viên ASEAN cần khẩn trương triển khai các giải pháp để tận dụng tối đa lợi ích của công nghệ 5G và AI. ASEAN cần tăng cường hợp tác và điều phối để đảm bảo sự phát triển đồng đều và bền vững trong khu vực.

Việc học làm công dân số hiện nay là một hành trình dài và đòi hỏi sự kiên nhẫn, linh hoạt cũng như sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền và nhân dân. Mục tiêu cốt lõi của quá trình này là giúp người dân nhận thức rõ ràng về những lợi ích mà chuyển đổi số mang lại trong cuộc sống hàng ngày, từ đó khuyến khích mọi người chủ động tham gia vào quá trình chuyển đổi số.

Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số đã làm thay đổi mọi mặt của đời sống xã hội, từ phương thức học tập, lao động, thực hiện dịch vụ hành chính công, hoạt động thương mại cho đến cách thức giao tiếp xã hội. Trong bối cảnh đó, khái niệm về công dân số ngày càng được quan tâm và chú ý. Hiện nay, việc sử dụng điện thoại thông minh và internet đã trở nên phổ biến, tạo nên nền tảng quan trọng cho việc thực hiện chuyển đổi số trên toàn dân.

Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại một bộ phận người dân, đặc biệt là người cao tuổi, lao động phổ thông và những người sống ở vùng sâu, vùng xa, mặc dù đã có thiết bị kết nối mạng nhưng vẫn chưa có kỹ năng để tận dụng các tiện ích mà công nghệ số mang lại. Họ thường gặp khó khăn khi sử dụng dịch vụ công trực tuyến hay thực hiện thanh toán điện tử. Điều này đòi hỏi sự hỗ trợ và hướng dẫn kịp thời để giúp họ tiếp cận và tận dụng được các dịch vụ này.

Để hỗ trợ người dân, các tổ công nghệ số cộng đồng đã triển khai nhiều hoạt động, đến từng hộ dân để hướng dẫn cài đặt ứng dụng, tạo tài khoản định danh điện tử, đăng ký tiêm vaccine và thanh toán hóa đơn điện, nước trực tuyến. Bên cạnh đó, Tỉnh đoàn cũng đã triển khai các đội hình tình nguyện hỗ trợ chính quyền cơ sở triển khai mô hình hành chính điện tử và chuyển đổi số tại 102 đơn vị hành chính cấp xã.

Thông qua các hoạt động hỗ trợ của đoàn viên, thanh niên, nhiều người dân, đặc biệt là người lớn tuổi và người ít tiếp xúc với công nghệ, đã có thể tự tin và thành thạo hơn trong việc sử dụng các dịch vụ công trực tuyến và các tiện ích của công nghệ. Điều này không chỉ giúp họ tiếp cận được với các dịch vụ công một cách dễ dàng hơn mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống.

Học làm công dân số không chỉ đơn thuần là học cách sử dụng công nghệ mà còn bao gồm việc học cách sống an toàn và có trách nhiệm trên không gian mạng. Người dân cần được trang bị kỹ năng nhận diện đối với các hành vi lừa đảo trên nền tảng số và biết cách bảo vệ thông tin cá nhân của mình. Do đó, việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền để người dân nâng cao ý thức cảnh giác và chú ý bảo mật quyền riêng tư trên tài khoản là rất cần thiết.

Tóm lại, việc học làm công dân số là một quá trình dài hạn, đòi hỏi sự nỗ lực và hợp tác chặt chẽ giữa chính quyền và nhân dân. Mục tiêu của quá trình này là giúp người dân tận dụng được các tiện ích của công nghệ số để cải thiện đời sống và phát triển kinh tế – xã hội một cách bền vững.