Xã Hồi Xuân, một địa phương vùng cao, đã và đang nỗ lực bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Thái, Mường. Việc này được thực hiện sau khi Nghị quyết Trung ương V (khóa VIII) về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc được ban hành. Đảng ủy và chính quyền xã đã tích cực tuyên truyền và vận động người dân giữ gìn cũng như phát huy các giá trị văn hóa đặc sắc của dân tộc mình.

Mặc dù cuộc sống hiện đại đã mang lại nhiều thay đổi, đồng bào dân tộc Thái, Mường ở xã Hồi Xuân vẫn duy trì được nhiều trò chơi, trò diễn mang đậm bản sắc văn hóa. Những trò chơi dân gian như khặp Thái, khua luống, trống chiêng, tung còn, bắn nỏ, kéo co, lễ cúng cơm mới… vẫn được người dân địa phương yêu thích và tổ chức trong các dịp lễ, tết. Đặc biệt, các làn điệu hát xường của dân tộc Mường, hát khặp của dân tộc Thái vẫn được người dân lưu giữ và biểu diễn. Đây là những nét văn hóa độc đáo mà xã Hồi Xuân đang tiếp tục bảo tồn và phát triển.

Không chỉ bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống, xã Hồi Xuân còn tổ chức các hoạt động tưởng nhớ và tôn vinh nhân vật lịch sử. Lễ hội Mường Ca Da là một hoạt động như vậy, nhằm tôn vinh Thượng tướng thống lĩnh quân Khằm Ban – người có công khai phá vùng đất Mường Ca Da. Sự kiện này không chỉ thu hút người dân địa phương mà còn là cơ hội để quảng bá văn hóa của xã Hồi Xuân đến với du khách.

Theo ông Lê Văn Dũng, Chủ tịch UBND xã Hồi Xuân, ngoài những nét văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Thái, Mường, xã còn có nhiều di tích, danh lam thắng cảnh đáng quý. Những địa điểm như hang Lũng Mu, bia ký – nơi thờ tướng quân Khằm Ban, chùa Ông, động Bà, hồ Vinh Quang, ruộng lúa bậc thang ở bản Nghèo… tạo nên một bức tranh văn hóa và lịch sử phong phú cho xã Hồi Xuân.

Đặc biệt, bia ký và quần thể di tích hang Lũng Mu đã được UBND tỉnh công nhận là di tích lịch sử – văn hóa cấp tỉnh. Điều này không chỉ khẳng định giá trị lịch sử và văn hóa của địa phương mà còn mở ra cơ hội phát triển du lịch. Loại hình du lịch lịch sử gắn với văn hóa tâm linh đang được xem là một hướng đi tiềm năng cho xã Hồi Xuân.

Cùng với việc bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống, xã Hồi Xuân còn đẩy mạnh phong trào xây dựng làng văn hóa, cơ quan văn hóa gắn với phong trào toàn dân xây dựng đời sống văn hóa. Đến nay, xã đã công nhận 18/20 bản, khu phố là bản, khu phố văn hóa; 77% số hộ đạt danh hiệu gia đình văn hóa. Hầu hết các bản, khu phố đều có quy ước, hương ước về thực hiện nếp sống văn hóa ở khu dân cư. Các hoạt động hiếu, hỷ của người dân địa phương cũng được thực hiện theo nếp sống văn hóa mới, đơn giản, tiết kiệm và lành mạnh.

Những kết quả đạt được trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Thái, Mường ở xã Hồi Xuân đã góp phần tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, nâng cao đời sống tinh thần cho người dân địa phương. Qua đó, thể hiện sự cố gắng của Đảng ủy và chính quyền xã trong việc xây dựng một nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.