Nvidia đã tiếp tục duy trì vị thế dẫn đầu trong lĩnh vực sản xuất chip trí tuệ nhân tạo (AI) tiên tiến, bất chấp những nỗ lực của chính phủ Mỹ nhằm hạn chế khả năng tiếp cận công nghệ của Trung Quốc. Hãng sản xuất chip này đã được phép bán một loại chip đặc biệt cho Trung Quốc, được gọi là H20, giúp các công ty công nghệ của nước này có thể tiếp tục phát triển hệ thống AI tiên tiến.

Việc Nvidia bán chip H20 cho Trung Quốc đã giúp tăng tính cạnh tranh và thúc đẩy sự hoàn thiện chip nội địa của nước này. Trước đó, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã áp dụng các hạn chế nhằm kiềm chế sự tiến bộ về công nghệ và quân sự của Trung Quốc. Tuy nhiên, vào tháng 7, họ đã cho phép Nvidia bán chip H20, đánh dấu một sự đảo ngược trong chính sách.

Giám đốc điều hành của Nvidia, Jensen Huang, coi khả năng bán H20 tại Trung Quốc là yếu tố then chốt trong nỗ lực giữ vững vị thế nhà sản xuất hàng đầu về cơ sở hạ tầng hỗ trợ trí tuệ nhân tạo tiên tiến. Đối với Trung Quốc, việc tiếp cận H20 có thể cho phép các công ty công nghệ tiếp tục con đường phát triển hệ thống trí tuệ nhân tạo tiên tiến riêng.

Tại một hội nghị về AI thường niên của Trung Quốc ở Thượng Hải, các công ty công nghệ tỏ ra rất lạc quan về tương lai của AI tại Trung Quốc. Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường nhấn mạnh trí tuệ nhân tạo nên trở thành tài sản công toàn cầu và Trung Quốc sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm phát triển và các sản phẩm công nghệ để giúp đỡ các quốc gia trên thế giới. Những phát biểu này cho thấy Trung Quốc mong muốn trở thành đối tác hợp tác trên toàn cầu.

Ngược lại, vài ngày trước đó, ông Trump lại tuyên bố Mỹ nên dẫn đầu cuộc đua toàn cầu phát triển AI. Samm Sacks, nghiên cứu viên cao cấp tại Paul Tsai China Center thuộc Trường Luật Yale, nhận định rằng khẩu hiệu tại hội nghị của Trung Quốc là về đoàn kết toàn cầu, trong khi kế hoạch hành động của Mỹ là mong muốn thống trị toàn cầu.

Trong năm qua, các công ty Trung Quốc tích cực công khai hệ thống AI. Quyết định đảo ngược chính sách và cho phép Nvidia bán H20 sẽ giúp các công ty AI hàng đầu Trung Quốc ‘câu giờ’ vào thời điểm quan trọng. Chính phủ Trung Quốc đang chi hàng tỷ USD thúc đẩy các công ty nội địa như Huawei sản xuất chip có hiệu suất tương đương Nvidia.

Cạnh tranh cởi mở mang lại lợi ích cho tất cả, William Xu, Phó tổng thư ký Hiệp hội Công nghiệp Trí tuệ Nhân tạo Thượng Hải, nói. Sự hiện diện của chip Nvidia tại thị trường Trung Quốc sẽ đốc thúc Huawei nhanh chóng cải thiện công nghệ hơn nữa.

Việc ra mắt bản thiết kế chip chuyển đổi tương tự số (ADC) do người Việt thực hiện vào cuối tháng 6 vừa qua đã gây ra một chấn động trong cộng đồng công nghệ. Sự kiện này không chỉ tượng trưng cho một bước tiến đáng kể trong lĩnh vực công nghệ của Việt Nam mà còn vạch ra những cơ hội mới cho quá trình chuyển đổi số trên toàn quốc.

Chip ADC, viết tắt của Analog-to-Digital Converter, là một thành phần điện tử cần thiết giúp biến đổi tín hiệu tương tự thành tín hiệu số. Điều này tạo nền tảng cho việc thu thập, phân tích và xử lý dữ liệu trong nhiều ngành khác nhau. Trong thời đại chuyển đổi số toàn diện và xu hướng phát triển bản sao số, chip ADC và DAC (Digital-to-Analog Converter) đóng vai trò quan trọng. Chúng giúp thu thập và biến đổi tín hiệu vật lý thành dữ liệu số, tạo điều kiện cho việc mô phỏng, tối ưu hóa và vận hành theo thời gian thực. Đây là yếu tố cốt lõi giúp xây dựng bản sao số và thúc đẩy chuyển đổi số trong nhiều lĩnh vực.

Các ứng dụng của chip ADC và DAC rất rộng rãi và đa dạng, bao gồm các lĩnh vực như an ninh – quốc phòng, nông nghiệp thông minh, ô tô tự hành, thiết bị trí tuệ nhân tạo (AI), điện tử tiêu dùng và y tế. Chúng cho phép các thiết bị điện tử hiểu và tương tác với thế giới xung quanh, từ đo độ ẩm, nhiệt độ, chất lượng đất, đến điều khiển hệ thống tưới tiêu tự động, hỗ trợ lái thông minh và tái tạo âm thanh, hình ảnh chân thực.

Việc tự thiết kế và phát triển chip ADC tại Việt Nam đã giúp nâng cao năng lực công nghệ và đưa đất nước lên một vị thế cao hơn trong chuỗi giá trị toàn cầu. Làm chủ công nghệ lõi giúp giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu linh kiện chiến lược, tăng tỷ lệ nội địa hóa, đồng thời đảm bảo kiểm soát chất lượng và bảo mật ngay từ khâu đầu tiên.

Chip ADC đóng vai trò nền tảng trong việc xây dựng các hệ sinh thái số, từ đô thị thông minh, lưới điện thông minh, nông nghiệp chính xác, đến các giải pháp y tế số. Đây chính là bước đệm để Việt Nam phát triển các sản phẩm ‘Make in Vietnam’ có hàm lượng công nghệ và trí tuệ cao, sẵn sàng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Tóm lại, bản thiết kế chip ADC do người Việt vừa ra mắt là một bước đột phá quan trọng trong lĩnh vực công nghệ của Việt Nam. Sự kiện này mở ra những cơ hội mới cho hành trình chuyển đổi số quốc gia và khẳng định vị thế của Việt Nam trên bản đồ công nghệ toàn cầu, cũng như đóng góp vào sự phát triển của các IoT, AI, và các Digital Twin.

Các nhà nghiên cứu đã đạt được một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực phát triển phần cứng lượng tử. Họ đã tạo ra một con chip có khả năng tạo ra và duy trì ánh sáng lượng tử ổn định. Điều đáng chú ý là con chip này được sản xuất bằng quy trình công nghệ CMOS 45 nm phổ biến, vốn được sử dụng rộng rãi trong sản xuất các bộ xử lý như x86 hay ARM.

Bên trong con chip là 12 vòng silicon cực nhỏ, gọi là “bộ cộng hưởng vòng vi mô”. Mỗi vòng có khả năng tạo ra các cặp hạt ánh sáng (photon) với tính chất lượng tử đặc biệt. Đây là nền tảng cho nhiều công nghệ lượng tử hiện đại. Trước đây, để tạo ra photon, cần đến những thiết bị phòng thí nghiệm cồng kềnh và phức tạp. Tuy nhiên, con chip này không chỉ tạo ra ánh sáng lượng tử mà còn giúp giữ cho ánh sáng đó luôn ổn định.

Các bộ cộng hưởng vòng vi mô tuy mạnh nhưng lại dễ bị ảnh hưởng bởi những thay đổi nhỏ trong nhiệt độ hay sai số trong quá trình chế tạo. Điều này có thể khiến chúng hoạt động lệch pha và làm ngắt dòng photon. Để khắc phục vấn đề này, nhóm nghiên cứu đã thiết kế một cơ chế tự điều chỉnh được tích hợp ngay trên chip.

Mỗi bộ cộng hưởng đều có một đi-ốt quang nhỏ để theo dõi hiệu suất hoạt động, cùng với bộ gia nhiệt siêu nhỏ và mạch điều khiển đi kèm. Điều này cho phép điều chỉnh tức thì khi có sai lệch. Nhờ hệ thống này, cả 12 bộ cộng hưởng có thể vận hành đồng bộ một cách ổn định mà không cần đến thiết bị ngoại vi cồng kềnh như trong các phòng thí nghiệm.

Đây là một bước tiến nhỏ nhưng có ý nghĩa rất lớn. Nó cho thấy rằng chúng ta hoàn toàn có thể xây dựng các hệ thống lượng tử ổn định và có thể lặp lại trong môi trường sản xuất công nghiệp. Con chip trong nghiên cứu này được phát triển cùng với GlobalFoundries và Ayar Labs, một công ty đi đầu trong công nghệ kết nối quang học phục vụ trí tuệ nhân tạo (AI) và các hệ thống máy tính hiệu năng cao.

Việc con chip lượng tử này có điểm chung với thế giới AI không phải là sự trùng hợp ngẫu nhiên. Công nghệ quang tử cũng có thể mở ra hướng phát triển cho máy tính lượng tử ở quy mô lớn. Không khó để hình dung một tương lai nơi phần cứng AI và lượng tử cùng được sản xuất trên một nền tảng silicon chung. Thực tế, Nvidia cũng đang đầu tư mạnh vào lĩnh vực này. Do đó, tốc độ phát triển trong thời gian tới có thể sẽ còn nhanh hơn nữa.

Khái niệm “nhà máy ánh sáng lượng tử” không chỉ là cách nói hình tượng. Giống như chip điện tử truyền thống cần dòng điện, hay mạng quang học cần ánh sáng laser, công nghệ lượng tử trong tương lai cũng sẽ cần nguồn ánh sáng lượng tử ổn định và đáng tin cậy.

Bằng việc chứng minh có thể tạo ra và duy trì nguồn sáng này trực tiếp trên chip silicon, đồng thời có thể sao chép và sản xuất hàng loạt, nhóm nghiên cứu đã cho thấy phần cứng lượng tử hoàn toàn có thể vươn ra khỏi phòng thí nghiệm và bước vào sản xuất đại trà như cách mà máy tính truyền thống đã làm được.