Việc sửa đổi Luật Đất đai – một đạo luật có ảnh hưởng sâu rộng đến hàng triệu người dân và hàng trăm tỷ USD đầu tư, đòi hỏi một mục tiêu tối thượng rõ ràng. Điều này đã được Trung ương Đảng chỉ rõ: đất đai là tài nguyên đặc biệt của quốc gia, cần được quản lý minh bạch để đảm bảo lợi ích chung của toàn dân. Đất đai không thể là ‘sân chơi’ của đầu cơ hay công cụ tận thu ngân sách.

Một trong những điểm yếu của Luật Đất đai 2013 là cơ chế khung giá đất, dẫn đến giá đất do Nhà nước quy định thường chỉ bằng 20-30% giá thị trường. Điều này đã gây ra hơn 80% đơn thư khiếu nại đất đai. Luật mới cần có hướng giải quyết để bảng giá đất do địa phương xây dựng sát với giá thị trường, nhưng cần tránh việc lấy giá sốt đất làm cơ sở. Nếu không có giải pháp phù hợp, tình trạng này sẽ tiếp tục gây ra những hệ lụy lớn cho người dân và doanh nghiệp.

Chính sách tài chính đất đai cũng cần được xem xét lại. Việc truy thu bổ sung 5,4%/năm đối với tiền sử dụng đất chưa nộp đang khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn. Với hơn 2.887 dự án vướng mắc liên quan đất đai, tổng vốn hơn 235 tỷ USD, việc áp mức truy thu như trên có thể dẫn đến những hệ lụy lớn. Giải pháp này có thể khiến nhiều doanh nghiệp mất khả năng sinh lời, thậm chí là phá sản.

Ngân sách có thể bội thu từ đất đai, nhưng nếu đất đai chỉ phục vụ mục đích này, thì lợi ích kinh tế đó là ngắn hạn và thiếu bền vững. Giá đất cần được tiếp cận từ góc độ công lý, đảm bảo không để Nhà nước thất thu thuế, không làm doanh nghiệp mất khả năng sinh lời, và không để người dân mất cơ hội có nhà. Nếu không có chính sách đất đai hợp lý, tình trạng khiếu nại và tranh chấp đất đai sẽ tiếp tục gia tăng.

Thay vì thu truy thu, nên đánh thuế lũy tiến vào sở hữu đất đai. Doanh nghiệp đề nghị bỏ quy định truy thu 5,4% trong lần sửa đổi sắp tới của Nghị định 103. Điều này có thể giải phóng hàng trăm dự án và khơi thông hàng tỷ USD. Nếu thực hiện được điều này, sẽ giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho doanh nghiệp và người dân.

Sửa Luật Đất đai không thể chỉ là bản vá. Đây là lúc cần tái thiết toàn diện hệ thống quản trị đất đai, với triết lý cốt lõi là đất đai phục vụ phát triển công bằng, bền vững và vì lợi ích chung của toàn dân. Chúng ta cần có một hệ thống quản trị đất đai minh bạch, công bằng và hiệu quả, để đảm bảo rằng đất đai được sử dụng đúng mục đích và mang lại lợi ích cho toàn xã hội.

Để đạt được mục tiêu này, cần có sự tham gia của tất cả các bên liên quan, bao gồm cả người dân, doanh nghiệp và Nhà nước. Cần có một quá trình sửa đổi Luật Đất đai một cách toàn diện và triệt để, để đảm bảo rằng đạo luật này thực sự phục vụ lợi ích chung của toàn dân.

…

Sửa Luật Đất đai không thể chỉ là bản vá