Nội dung chính
TP.HCM – Ngày 26/11, không khí tại phiên tòa phúc thẩm vụ án Tập đoàn Vạn Thịnh Phát (giai đoạn 1) trở nên nặng nề khi bà Trương Mỹ Lan, Chủ tịch Hội đồng Quản trị tập đoàn này, bước lên bục tranh luận và nói lời sau cùng. Với giọng nói run rẩy, bà mô tả vụ án như một “cơn ác mộng tàn khốc chưa từng có”, đã phá tan mọi hy vọng và khát khao cống hiến mà bà từng mang trong lòng.
SCB bị đặt dấu hỏi lớn: “Tại sao từ chối cung cấp tài liệu?”
Trong hơn một giờ tranh luận, bà Trương Mỹ Lan bắt đầu bằng lời tri ân dành cho Viện Kiểm sát Nhân dân (VKSND) Cấp cao tại TP.HCM. Bà cảm kích vì cơ quan này đã bác bỏ yêu cầu của Ngân hàng SCB về việc tự ý xử lý tài sản kê biên, thay vào đó giao cho cơ quan thi hành án phối hợp thực hiện. Bà khẳng định sẵn sàng hợp tác hết mình để giảm thiểu thiệt hại, nhấn mạnh rằng “lợi ích của cộng đồng luôn là điều tôi đặt lên trên hết”. “Tôi không sợ bản án, nhưng tôi không thể để danh dự gia tộc bị vấy bẩn”, bà quả quyết, đồng thời kêu gọi Hội đồng Xét xử (HĐXX) làm rõ các con số liên quan.
Bà Lan không giấu nổi sự thất vọng khi đề cập đến thái độ của SCB. Theo bà, ngân hàng này liên tục từ chối cung cấp các tài liệu quan trọng, bao gồm số liệu nợ trước hợp nhất và dư nợ gốc, lãi qua các giai đoạn từ 2017 đến ngày khởi tố (7/10/2022). “SCB cố tình không giao số liệu – họ muốn che giấu điều gì? Những tài liệu này là chìa khóa để minh oan cho hàng chục người từng làm việc cho SCB đang bị xét xử hôm nay”, bà chất vấn, giọng đầy bức xúc.
Từ gian nan đến quyết định gắn bó với đất nước
Trong phần trình bày, bà Lan hồi tưởng về những ngày tháng cơ cực của mình. Mất cha từ sớm, bà phải phụ mẹ gồng gánh gia đình. Năm 1993, khi chồng bà – ông Chu Lập Cơ – đề nghị cùng sang Hong Kong và Anh để tìm cơ hội, bà từ chối. “Tôi chọn ở lại Việt Nam, đặt niềm tin vào bất động sản để tạo dựng điều gì đó ý nghĩa”, bà kể. Chính lý tưởng ấy đã thôi thúc bà dấn thân vào việc tái cơ cấu ba ngân hàng yếu kém, dù thị trường bất động sản khi đó đang chìm trong băng giá.
Nhắc đến ông Chu Lập Cơ, bà không cầm được nước mắt. Bà cho rằng chồng mình vô tội, chỉ vì cho SCB mượn tài sản (tòa nhà Times Square) mà bị kéo vào vòng lao lý. Sau phần phát biểu của bà, luật sư tiếp tục làm rõ các vấn đề liên quan đến tài sản kê biên, đẩy phiên tòa vào những phút căng thẳng.
Lời khẩn cầu cuối cùng: “Cho tôi cơ hội chuộc lỗi”
Đến phần nói lời sau cùng, bà Trương Mỹ Lan đứng trước HĐXX với đôi mắt đỏ hoe. Bà cảm ơn HĐXX và VKSND vì đã lắng nghe, rồi một lần nữa nhấn mạnh vụ án là “cơn ác mộng” đã cướp đi mọi giấc mơ của bà. “Tôi chưa từng được ôm con ngủ, vì từ khi sinh ra, tôi đã giao cháu cho người khác để lao đầu vào công việc”, bà bật khóc, khiến cả phòng xử chìm trong im lặng.
Bà van nài HĐXX xem xét để bà có thể trả nợ cho Ngân hàng Nhà nước và hoàn tiền cho những người mua trái phiếu bị ảnh hưởng. “Nếu được trả hết nợ, tôi xin dùng tài sản còn lại để giúp người nghèo, xây nhà ở xã hội, chứ không giữ cho riêng mình”, bà cam kết. Bà cũng xin khoan hồng cho các bị cáo khác, những người mà bà cho rằng chỉ vô tình góp sức “cứu SCB” trong lúc khó khăn.
“Tôi chưa từng làm gì trái với lương tâm. Giúp SCB là lựa chọn cá nhân, không liên quan đến Vạn Thịnh Phát. Nhìn các đồng nghiệp khác chịu liên lụy, lòng tôi như dao cắt”, bà nói, đồng thời xin giảm nhẹ hình phạt và đề nghị xem lại tội “Tham ô tài sản” áp dụng cho mình và các bị cáo.
Bản án tử hình và hy vọng mong manh
Theo bản án sơ thẩm tháng 4 của TAND TP.HCM, bà Lan bị kết luận đã chỉ đạo giải ngân hơn 2.500 khoản vay cho các công ty trong hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát trong 10 năm nắm quyền tại SCB. Tổng dư nợ đến tháng 10/2022 là 677.000 tỷ đồng, sau khi trừ đi một số khoản đã thanh toán, bà phải bồi thường 673.000 tỷ đồng. Tòa tuyên bà tử hình về tội “Tham ô tài sản”, cùng 20 năm tù cho hai tội “Đưa hối lộ” và “Vi phạm quy định về cho vay”.
Không cam chịu số phận, bà kháng cáo để xin được sống. Nhưng tại phúc thẩm, VKSND Cấp cao tại TP.HCM vẫn kiên quyết đề nghị giữ nguyên án tử hình. Lời khẩn cầu của bà Trương Mỹ Lan giờ đây treo lơ lửng, chờ phán quyết cuối cùng từ HĐXX trong sự hồi hộp của dư luận. Liệu cánh cửa hy vọng có mở ra cho người phụ nữ từng là biểu tượng của quyền lực và tham vọng? Thời gian sẽ trả lời.