Ngành logistics đang nổi lên như một trụ cột quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam, với tốc độ tăng trưởng ấn tượng từ 14-16%/năm và quy mô thị trường đạt khoảng 40-42 tỷ USD. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, khi mà mục tiêu phát thải ròng bằng ‘0’ (Net Zero) đã cam kết tại COP26 đang trở thành một thách thức lớn, logistics xanh đã trở thành một trong những trụ cột quan trọng giúp các doanh nghiệp Việt Nam tăng khả năng chống chịu trước những biến động toàn cầu và đáp ứng yêu cầu thị trường.
Logistics xanh là chìa khóa giúp các doanh nghiệp Việt Nam không chỉ bảo vệ môi trường mà còn tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế, đặc biệt là khi phải đối mặt với các chính sách thuế carbon của EU (CBAM). Việc đầu tư vào container thông minh, hệ thống vận hành tối ưu hay xe điện không chỉ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường mà còn giúp tiết giảm chi phí dài hạn cho các doanh nghiệp.
Tuy nhiên, trên con đường chuyển đổi sang logistics xanh, các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, vẫn đang gặp phải nhiều rào cản. Sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính sách tài chính, bao gồm tín dụng xanh, ưu đãi thuế và các quỹ phát triển logistics, là điều cần thiết để giúp các doanh nghiệp vượt qua những thách thức này.
Cảng Quốc tế Long An là một ví dụ điển hình về việc chủ động xây dựng chiến lược phát triển logistics quốc gia và đầu tư mạnh vào hạ tầng cảng biển. Tuy nhiên, để hiện thực hóa kế hoạch lớn này, sự hỗ trợ từ chính sách tài chính là không thể thiếu.
Nhằm hỗ trợ cho quá trình chuyển đổi sang logistics xanh, Tổng cục Hải quan đã triển khai số hóa toàn diện quy trình thông quan với sự hỗ trợ của AI, blockchain, dữ liệu lớn, mã QR… Điều này không chỉ giúp rút ngắn thời gian, giảm chi phí mà còn giảm lượng phát thải trong vận hành logistics.
Giới chuyên gia đánh giá rằng thiếu chính sách tài chính, các doanh nghiệp sẽ không thể đơn độc chuyển đổi và nền kinh tế Việt Nam sẽ khó đạt mục tiêu xanh hóa hay chuyển đổi số hiệu quả trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Chính phủ cần sớm ban hành gói chính sách tổng lực, thiết kế rõ ràng các công cụ tài chính phù hợp với từng quy mô doanh nghiệp, từng giai đoạn chuyển đổi.
Chính sách tài chính xanh sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam chuyển đổi sang logistics xanh, từ đó giúp nền kinh tế đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng ‘0’ đã cam kết tại COP26. Đồng thời, điều này cũng sẽ giúp tăng cường khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Để đạt được mục tiêu này, các chuyên gia cho rằng cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành và doanh nghiệp. Bên cạnh đó, cần có các chính sách hỗ trợ cụ thể, như tín dụng xanh, ưu đãi thuế, và các quỹ phát triển logistics. Việc này không chỉ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường mà còn giúp tăng cường khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam.