Trong xã hội hiện đại, ngày càng có nhiều ví dụ về những người đạt được thành công mà không cần đến bằng cấp đại học. Một trong số đó là Thanh Tâm, 27 tuổi, người đã trở thành giám đốc một công ty cung ứng hàng Hàn Quốc, sở hữu nhà hàng và góp vốn vào nhiều doanh nghiệp khác. Không học đại học, Tâm đã tự học tiếng Hàn và dạy tiếng Việt cho người nước ngoài như một cách để luyện ngôn ngữ và tìm hiểu văn hóa.
Tâm chia sẻ rằng kỷ luật và tinh thần tự học đã giúp cô đạt được thành công. Cô cũng nhấn mạnh rằng việc không có bằng cấp đã giúp cô giữ được sự khiêm tốn và biết ơn. Tuy đã đạt được thành công ở tuổi trẻ, Tâm vẫn bày tỏ sự tiếc nuối vì không được học đại học để có thể tiếp cận tri thức một cách hệ thống và có cái nhìn toàn diện hơn về thế giới.
Không chỉ Thanh Tâm, anh Trần Quang Vinh, 37 tuổi, sống tại San Francisco (Mỹ), cũng là một điển hình của việc thành công mà không cần bằng cấp đại học. Vinh đã tự học công nghệ từ nhỏ và được các công ty lớn như Google, Facebook mời về làm việc. Hiện anh là lãnh đạo đội thiết kế trí tuệ nhân tạo cho Meta.
Những trường hợp như Vinh và Tâm không phải là hiếm trong xã hội hiện đại. Theo số liệu từ công ty nghiên cứu Wealth-X, gần 30% tỷ phú thế giới không có bằng cử nhân. PGS.TS Nguyễn Thị Tố Quyên, Khoa Xã hội học và Phát triển, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, cho rằng mọi người không nên hiểu sai rằng ‘có thể thành công không cần học hành’. Các tỷ phú hay những người thành công chỉ đơn giản là không có bằng cấp đại học, nhưng họ không ngừng học hỏi thông qua các kênh khác nhau.
Chuyên gia hướng nghiệp Nguyễn Việt Linh (Hà Nội) có quan điểm rằng, trừ một số lĩnh vực đặc thù, nhiều doanh nghiệp hiện nay ưu tiên kỹ năng hơn là bằng cấp chính quy. Thậm chí, trong tư duy tuyển dụng quốc tế, các doanh nghiệp không phân biệt giới tính, độ tuổi, bằng cấp. Dữ liệu từ LinkedIn cho thấy số lượng tin tuyển dụng không yêu cầu bằng cấp tại Anh đã tăng 90% trong năm 2021-2022. Tại Mỹ, 20% tin tuyển dụng không đòi hỏi bằng đại học.
75% chuyên gia tuyển dụng cho rằng kỹ năng thực tế là tiêu chí quan trọng nhất khi tuyển dụng nhân sự. Điều này cho thấy rằng, trong một số trường hợp, việc có đam mê và kỹ năng thực tế quan trọng hơn việc có một bằng cấp đại học.
Ngô Đình Tuấn, 32 tuổi, quê Thanh Hóa, là một ví dụ điển hình. Anh đã bỏ học đại học để theo đuổi đam mê với ngành nông nghiệp và hiện đã có doanh thu khoảng một tỷ đồng mỗi năm.
Dù vậy, các chuyên gia vẫn nhấn mạnh tầm quan trọng của tinh thần học tập suốt đời. PGS.TS Tố Quyên cho rằng trong thời đại số, người học có thể tiếp cận tri thức thông qua nhiều kênh như sách vở, mạng xã hội, đồng nghiệp và những người xung quanh. ‘Quan trọng là giữ được tinh thần học tập suốt đời’, bà nói.
Tóm lại, thành công không phải lúc nào cũng cần đến bằng cấp đại học. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải có đam mê, kỹ năng thực tế và tinh thần học tập suốt đời để có thể đạt được thành công trong cuộc sống.