Thời gian gần đây, tình trạng lan truyền thông tin thiếu kiểm chứng trên mạng xã hội đang trở nên phổ biến, gây ra sự hoang mang trong dư luận và ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động của các cơ quan nhà nước cũng như quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức và cá nhân. Mới đây, trên mạng xã hội đã xuất hiện thông tin cho rằng nhà máy thủy điện Bản Vẽ,位于 xã Yên Na, tỉnh Nghệ An, đã bị vỡ. Thông tin này đã lan truyền nhanh chóng và khiến hàng trăm hộ dân sống ở các xã hạ du của nhà máy thủy điện hoảng loạn, tìm cách sơ tán lên núi để phòng tránh lũ dâng.
Tuy nhiên, thông tin này đã nhanh chóng được xác minh là sai sự thật. Cơ quan chức năng đã vào cuộc và xử lý nghiêm trường hợp đăng tải thông tin sai sự thật này. Không chỉ dừng lại ở đó, một trường hợp khác cũng đã được báo chí phản ánh, đó là một người phụ nữ tên N, người đã đăng tải thông tin trên mạng xã hội về việc con trai của bà bị giữ tại một đồn biên phòng phía Campuchia. Tuy nhiên, lãnh đạo của Bộ đội Biên phòng tỉnh Tây Ninh đã khẳng định rằng không có trường hợp nào như thông tin mà tài khoản Facebook đã đăng tải.
Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng, Trưởng Văn phòng luật Kết Nối, nhận xét rằng việc lan truyền thông tin thất thiệt về việc vỡ đập thủy điện Bản Vẽ đã gây ra sự hoang mang trong dư luận và ảnh hưởng nghiêm trọng đến công tác điều hành và ứng phó của chính quyền địa phương. Ông cũng cho rằng việc tạo ra và phát tán thông tin không có thật, như trường hợp “uống nước sâm rồi tỉnh dậy ở Campuchia”, cũng là một hành vi tiềm ẩn nguy cơ vi phạm pháp luật.
Khoản 1, Điều 8, Luật An ninh mạng 2018, quy định rằng hành vi đưa thông tin sai sự thật lên mạng gây hoang mang dư luận, ảnh hưởng đến hoạt động của cơ quan nhà nước, người thi hành công vụ hoặc xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân là hành vi bị nghiêm cấm. Tại Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP, được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 37 Điều 1, Nghị định 14/2022/NĐ-CP, quy định rằng cá nhân lợi dụng mạng xã hội để cung cấp, chia sẻ thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đến 20.000.000 đồng.
Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng khuyến cáo rằng mạng xã hội là không gian mở nhưng không phải là vùng an toàn pháp lý. Việc đăng tải, chia sẻ thông tin trên mạng là một phần của quyền tự do ngôn luận. Tuy nhiên, bất kỳ quyền nào cũng đi kèm trách nhiệm. Khi hoạt động trên không gian mạng, mỗi người cần ý thức rõ rằng mình phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung đăng tải.
Người dùng mạng xã hội cần tỉnh táo trước mỗi lượt chia sẻ và chỉ nên tiếp nhận thông tin từ các nguồn báo chí chính thống, cổng thông tin của cơ quan nhà nước, hoặc các tổ chức uy tín được pháp luật công nhận. Để kiểm chứng thông tin, người dân có thể tham khảo các nguồn chính thống như Cổng thông tin điện tử Chính phủ, báo chí chính thống, thông báo từ UBND các cấp và cơ quan chuyên môn. Điều này sẽ giúp giảm thiểu rủi ro về việc lan truyền thông tin sai sự thật và đảm bảo an toàn pháp lý cho người dùng.